Paschalis - Naam van een viertal pausen, onder wie echter P., in 687 tegenpaus tegen Sergius I, niet wordt meegeteld. — P. I (Heilige), paus van 817-824, een Romein, abt van het klooster van den h. Stephanus te Rome, vervolgens kardinaal-priester, besteeg 817 den pauselijken stoel, kroonde Lotharius, den zoon van Lodewijk den Vrome, te Rome. Het document (Pactum Ludovicianum), waarbij Lodewijk de Vrome hem de rechten van wereldlijk heerscher over Rome geschonken zou hebben, is een vervalscht stuk. Zie Sickel: Das Privileg Ottos I für die Römische Kirche (Innsbrück 1883). — P. II, paus van 1099-1118, eigenlijk Raineri geheeten, uit Toscane, door Gregorius VII uit het klooster Cluny tot kardinaal verheven, beklom 1099 den pauselijken troon, handhaafde zich tegenover vier tegenpausen, zette den strijd zijner voorgangers tegen Hendrik IV van Duitschland voort, bekrachtigde op het concilie van Lateranen 1101 het tegen deze uitgesproken banvonnis en ontsloeg ’s keizers zoon Hendrik van den eed van trouw aan zijn vader. Toen echter Hendrik V den troon beklommen had, maakte hij ook aanspraak op de oude rechten over de kerk, nam 1111 den paus met 22 kardinalen in de St.
Pieterskerk gevangen en dwong hem de investituur toe te staan en hem zelf te kronen. Doch op aandrang der kardinalen verklaarde P. op een synode van Lateranen 1112 dit toestaan voor afgedwongen en ongeldig; ook brak 1115 over de z.g. bezittingen van Mathilde een nieuwe strijd tusschen paus en keizer uit, zoodat Hendrik in 1117 ten tweeden male naar Italië kwam. P. ontkwam naar Apulië, keerde 1118 door de hulp der Normandiërs terug. Philips I van Frankrijk deed hij wegens echtbreuk in den ban en de investituurstrijd met Hendrik I van Engeland werd ten einde gebracht door concessies van den paus.
