Koninklijke - Nederlandsche Maatschappij tot exploitatie van petroleumbronnen in Nederlandsch-Indië, opgericht in 1890 met het in den naam omschreven doel, heeft sedert haar werkzaamheid over de geheele wereld uitgebreid. De geschiedenis van de ontwikkeling der maatschappij is zeer merkwaardig. Na een reeks moeilijke jaren te hebben doorgemaakt, kwam in 1902 samenwerking tot stand, wat den olieverkoop betreft, tusschen de voornaamste in Ned.-Indië werkende maatschappijen en werd de Asiatic Petroleum Co. opgericht, waarvan de K. voor 1/3 aandeelhoudster was. In 1907 kwam een fusie tot stand met de Shell transport and trading Co., die reeds bij de olieproductie van Nederlandsch-Indië betrokken was.
De Bataafsche petroleum Mij. werd opgericht voor de productie, de Anglo Saxon Petr. Co. voor het vervoer van de olie, terwijl de Asiatic belast bleef met de distributie en detailverkoop. De verhouding der aandeelen in die maatschappijen werd vastgesteld K. 3, Shell 2, terwijl de K. bovendien 25 % van het kapitaal der Shell nam, zoodat de belangenverhouding inderdaad werd 7 : 3. Sedert handelt de combinatie, de Kon. Shell groep, voor gezamenlijke rekening. De beide hoofdmaatschappijen werden holding companies en er werden nieuwe belangen ingebracht, hetzij in de Bataafsche, hetzij in de Anglo Saxon. Deze belangen omvatten thans de geheele wereld. De Kon.
Shell groep en de Standard Oil Co. met haar talrijke dochter- en zustermaatschappijen zijn de twee groote olieproducenten. De zeer samengestelde inrichting verschaft aan de oorspronkelijke Nederlandsche aandeelhouders een groot overwicht op den gang van zaken, zoodat er reden is om de Kon. als een Nederlandsche maatschappij te beschouwen, al heeft zij in haar kapitaal ook veel buitenlandsch geld tot zich getrokken. Zie verder: Ir. N. Wing Easton, Jaarboek van het Geol. Mijnb. Gen. voor 1914.
