Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 13-12-2018

Dradenmikrometer

betekenis & definitie

Dradenmikrometer, - met den heliometer het belangrijkste sterrekundige instrument om aan den hemel kleine bogen te meten. Een dradennet is in het brandvlak van den kijker draaibaar aangebracht: de zoogen. positiecirkel stelt in staat den stand af te lezen. De spindraden, 1 (of 2) van x-richting en 1 (2 of 3, soms meer) van y-richting (loodrecht op de x-richting), liggen in zeer fijne groefjes, getrokken op een metalen plaatje. Tegen dit plaatje aan bevindt zich een tweede plaatje met gewoonlijk 1 draad, evenwijdig aan de y-richting.

Dit plaatje wordt door een zeer nauwkeurige fijne schroef (de pas bedraagt gewoonlijk 1/3 m.M.) t. o. v. het eerste in x-richting bewogen en zoo is men in staat, fijne metingen te verrichten. Vaak wordt, b.v. bij dubbelsterren, de x-draad over de beide sterren gelegd, door draaiing van den positiecirkel, en de beweegbare y-draad meet dan den afstand, terwijl de positie-cirkel den positiehoek afleest. Hierbij moet de kijker door een nauwkeurig geregeld uurwerk de draaiing des hemels medemaken. Bij de waarneming van kometen (of planetoiden), die zooals men zegt bij een vaste ster worden aangesloten, wordt meestal het dradennet zoo georienteerd, dat de x-richting de declinatie-cirkel, de y-richting de parallel aangeeft; het uurwerk wordt nu niet gebruikt en de komeet en de ster doorloopen het veld langs den beweegbaren en één vasten y-draad, welker afstand derhalve, met de mikrometerschroef gemeten, het verschil in declinatie geeft; het verschil in rechte klimming is gelijk aan het verschil der tijden van doorgang van komeet en ster door de x-draden. Het dradennet wordt gewoonlijk van ter zijde verlicht door gloeilampjes en geeft dan een stel gele fijne lijnen te zien op donkeren achtergrond. Zie nog MIKROMETER.

< >