Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 17-01-2019

Aluin

betekenis & definitie

Aluin - het dubbelzout van aluminiumsulfaat en kaliumsulfaat K Al (S04)2.12H20. Het kristalliseert gemakkelijk in goedgevormde regelmatige octaëders (regulaire stelsel). Denkt men in bovenstaande formule het aluminium vervangen door driewaardig ijzer, chroom, of mangaan en, resp. of, het kalium door ammonium, caesium of rubidium, dan krijgt men de formules van een reeks dubbelzouten, die isomorf zijn met de gewone en ook aluinen genoemd worden. Tot nadere aandui ding plaatst men den naam van het element, dat kalium of aluminium vervangt, ervoor, dus chroomA.; rubidium-A.; ijzer-ammoniak-A., of men geeft de kleur aan: roode-A.=ijzer.

Roomsche A. of cubische A., vroeger te Tolfa bereid, en om zijn uiterst laag ijzergehalte beroemd, is gewone A. doch in kuben gekristalliseerd. Zie ALUNIET. — Een aantal der kunstmatig bereide aluinen komen ook als regulair kristalliseerende mineralen in de natuur voor. Daarnaast bestaan mineralen met overeenkomstige samenstelling, maar monoklien kristalliseerend in vezelige aggregaten. De mineralen van beide groepen vormen uitbloeiingen of overkorstingen van beperkten omvang. — Bij verhitting verliest a. zijn kristalwater en gaat over in een wit poeder: gebrande a. Geconcentreerde a. noemt men ten onrechte het zuivere aluminiumsulfaat. De a. werd vroeger uitsluitend uit aluminium-, kali- en zwavelhoudende grondstoffen als aluinsteen, aluinaarde of aluinlei gemaakt door passende roostings-, verweerings- en uitloogingsprocessen, later ook, uit enkel aluminium bevattende, ertsen, zooals kryoliet en bauxiet.

Daar de aluin uitsluitend wegens haar aluminiumgehalte wordt gebruikt, en de vroegere reden van haar fabricage, groote zuiverheid van het product bij eenvoudige bewerking, bij de vorderingen der chemische techniek nauwelijks gewicht in de schaal legt, neemt het fabriceeren van aluin niet toe. A. lost in koud water weinig, in heet water goed op; 100 gewichtsdeelen water lossen bij 10° 9.6 bij 100° 367.5 deelen a. op Hiervan maakt men gebruik bij de zuivering. De oplossing smaakt eerst zoet, dan zuur en samentrekkend. A. vindt toepassing als bijtmiddel in de ververij, doordat het ahiminiumhydroxyde, dat gemakkelijk uit de a. is af te scheiden, de kleurstoffen vasthoudt als z.g. lakken; voor de bereiding vooral van zeemleder, waarbij zich waarschijnlijk adsorptieverbindingen vormen; in de photographie tot harding van de gelatine volgens een geheel analoog proces ; in kleine hoeveelheid, tot het klaren en reinigen van water en andere stoffen, doordat het aluminiumhydroxyde, dat zich vormt, de verontreinigingen omhult en doet bezinken; bij het lijmen van papier, hetzij om de dierlijke lijm onoplosbaar te maken, hetzij om het, als lijm gebruikte, harszure alkali om te zetten in onoplosbaar aluminiumzout, waardoor het z.g. doorslaan van het papier belet wordt; voor het harden en onoplosbaarmaken van gips; het onbrandbaar maken van hout; samen met salpeter en zout voor het kleuren van goud, daar de onedele metalen in de kokende oplossing gedeeltelijk oplossen en het goud achterblijft; in de medicijnen als adstringeerend middel.

< >