(ook: voorwaardelijke veroordeling), bevel van de rechter bij veroordeling tot gevangenisstraf van ten hoogste één jaar, hechtenis of geldboete, dat die straf geheel of gedeeltelijk niet ten uitvoer zal worden gelegd (tenzij de rechter later anders mocht gelasten op grond dat de veroordeelde vóór het einde van een bij het bevel te bepalen proeftijd bepaalde voorwaarden heeft overtreden). In Nederland is de voorwaardelijke straf mogelijk sinds 1915.
De proeftijd bedraagt bij misdrijven en overtredingen van artt. 432 en 433 Wstr. ten hoogste drie jaar, bij andere overtredingen ten hoogste twee jaar. Evenals bij de voorwaardelijke invrijheidstelling is het OM belast met het toezicht op de naleving van de voorwaarden en kan de rechter aan een reclasseringsinstelling of ambtenaar opdragen aan de veroordeelde bij de naleving van de bijzondere voorwaarden steun te verlenen. Bij overtreding van de voorwaarden volgt niet zonder meer tenuitvoerlegging van de voorwaardelijke straf. Deze tenuitvoerlegging kan dan door het OM worden bevolen. Tegen de beslissing tot tenuitvoerlegging staat geen rechtsmiddel open.
Voor België: uitstel.
