Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 31-01-2022

Taboe

betekenis & definitie

[Polynesisch],

I. bn.,
1. onschendbaar, aan het gewone gebruik onttrokken, te mijden;
2. (fig.) dat is tegenwoordig taboe, daar mag niet over gesproken worden;

II. zn. m./o. (-s), voorschrift met betrekking tot het taboe-zijn.

CULTURELE ANTROPOLOGIE

Een taboe is een verbodsbepaling met een sterk religieuze achtergrond, waarvan de overtreding direct via bovennatuurlijke weg wordt gestraft, meestal met de dood. In Polynesië heeft het begrip taboe, nauw gekoppeld aan het begrip mana, een centrale plaats gekregen in de sociale organisatie: de taboebepalingen rond een chief waren veelal zo uitgebreid, dat zij zich zelfs uitstrekten tot zijn schaduw. Vaak zijn taboes van tijdelijke aard en alleen aan bepaalde situaties gebonden. Veel voorkomend in niet-westerse samenlevingen zijn bepaalde voedseltaboes, b.v. tijdens de zwangerschap of initiatie, of gedurende belangrijke jachtexpedities. Op deze wijze wordt aan dergelijke situaties een zekere heiligheid verleend. Is de situatie ten einde, dan wordt ook het taboe opgeheven.

LITT. A.R.Radcliffe-Brown, Structure and function in primitive society (1952); T.P.van Baaren, Wij mensen (1960).

PSYCHOANALYSE

In de theorie van Freud is een taboe een complex van tegenstrijdige gevoelens, nl. een bepaald verlangen met een daaraan gekoppelde angst om dit verlangen te bevredigen, doordat dit als verboden wordt beleefd. Masturbatie b.v. was vaak een taboe in deze zin. Bij neurosen kunnen taboes een grote rol spelen.

LITT. S.Freud, Totem und Tabu (1913).