o., vrijlating op proef, m.n. van een gedetineerde.
In Nederland geldt dat m.n. veroordeelden die ter beschikking van de regering (TBR) zijn gesteld. Het proefverlof is onderdeel van de behandeling. Als de toestand van een patiënt zodanig is verbeterd dat zijn terugkeer in de samenleving kan worden overwogen, vraagt de directie van de behandelingsinrichting schriftelijke machtiging van het Ministerie van Justitie voor het verlenen van proefverlof. Het kan door de directie worden ingetrokken als blijkt dat betrokkene zich niet kan handhaven. Voor deze intrekking is niet nodig dat betrokkene zich aan nieuwe delicten of ander wangedrag heeft schuldig gemaakt. Het proefverlof is de niet-officiële voorloper van het voorwaardelijk ontslag uit de terbeschikkingstelling (art. 13 Psychopatenreglement).
Het berust op een circulaire van het Ministerie van Justitie van 22.3.1947 (2e afd. C, no. 1801). Het ligt in de bedoeling het proefverlof een wettelijke basis te geven. psychopatenzorg.
In België geldt het proefverlof m.n. de psychisch gestoorden, verdachten van misdrijf, die geïnterneerd zijn in een inrichting aangewezen door de commissie tot bescherming van de maatschappij, gehecht aan iedere psychiatrische afdeling van een strafinrichting. De commissie kan ambtshalve of op verzoek van de procureur des konings, van de geïnteresseerde of van zijn advocaat, de geïnterneerde voorgoed of op proef in vrijheid stellen. Bij invrijheidstelling op proef wordt, voor een te bepalen tijd, een sociaal-geneeskundige voogdij op de verdachte uitgeoefend. Wordt vastgesteld dat tijdens die proef de toestand van de geïnterneerde voldoende verbeterd is en de voorwaarden voor zijn reclassering vervuld zijn, dan wordt de vrijstelling voorgoed bevolen. In het tegenovergestelde geval wordt hij opnieuw geïnterneerd (wet van 1.7.1964 tot bescherming van de maatschappij tegen abnormalen en gewoontemisdadigers).
