paus (1903-14), Giuseppe Sarto, heilige, *2. 6.1835 Riese, †20.8.1914 Rome. Pius werd in 1858 priester, in 1884 bisschop van Mantua, in 1893 patriarch van Venetië en kardinaal.
Als paus ijverde hij voor verdieping van het geestelijk leven, een betere opleiding van de geestelijkheid en een doelmatiger prediking en catechismusonderricht. Hij vaardigde decreten uit over de veelvuldige communie (1905) en de vervroegde kindercommunie (1910), hervormde het brevier en missaal, herstelde de gregoriaanse zang, begon met een nieuwe codificatie van het kerkelijk recht Corpus Iuris Canonici) en reorganiseerde de curie. Tegenover moderne stromingen was hij zeer terughoudend: hij protesteerde tegen de scheiding van Kerk en Staat in Frankrijk (1905) en publiceerde tegen het modernisme het decreet Lamentabïli en de encycliek Pascendi (1907). Mede daardoor ontstond tijdens zijn pontificaat het integralisme. In 1954 werd hij heilig verklaard. Feestdag: 3 sept.
LITT. J.Ouwendijk, Pius X (1951);N.Vian, San Pio X (1958).
