Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-06-2020

krijt

betekenis & definitie

o.,

1. in hoofdzaak uit koolzure kalk bestaande, witte of witgele, vrij zachte, in zuivere toestand gemakkelijk afgevende delfstof (e): in Engeland en Noord-Frankrijk vindt men veel in de bodem;

vroeger gebruikt als middel om te schrijven, thans nog o.a. om de biljartkeu te krijten ter voorkoming van het af ketsen op de bal; staafje gips, gebruikt in plaats van echt krijt, vaster en minder stuivend: met op het bord schrijven, een pijpje —; in vergelijking: zo wit als —, doodsbleek; met krijt tekenden vroeger herbergiers enz. het gelag aan, vandaar de fig. zegsw. bij iemand in het — staan, hem geld schuldig zijn; met dubbel — schrijven, (m.n. van tappers, logementhouders enz.) te veel, te hoog berekenen;

2. (oneig.) →crayon, tekenmateriaal dat op dezelfde wijze als het eigenlijke witte krijt gebruikt wordt: rood, zwart, gekleurd —, pastelkrijt; lithografisch -.

(e) Krijt wordt in de chemische techniek o.a. gebruikt voor neutralisaties van zuren en als goedkoop vulmiddel (ook wel als vervalsingsmiddel!). Zeer fijn, geslibd krijt dient als poetsmiddel. Schrijfkrijt is een witte, fijnkorrelige kalksteen, grotendeels bestaande uit los verbonden foraminiferenresten en coccolieten, die in West-Europa een belangrijk deel uitmaakt van de mariene afzettingen van het Krijt. Deze soort krijt is vrij hard. Het zachte schrijfkrijt is meestal geen krijt, maar bestaat uit een mengsel van pijpaarde of talk met zeer fijne gips en kleurstoffen. Geprecipiteerd krijt is langs chemische weg uit oplossingen van calciumzouten neergeslagen calciumcarbonaat.

Het wordt gebruikt voor tandpoederen tandpasta’s, het poederen van sigaren in de tabaksindustrie enz. De →koolzure landbouwkalk wordt ook wel krijt genoemd.