Duits pedagoog, *11.9.1724 Hamburg, †25.7.1790 Maagdenburg. Basedow combineerde in zijn opvoedingsmethode de gedachte van natuurlijke opvoeding van Rousseau met die van staatsopvoeding volgens La Chalotais.
Hij richtte het Philanthropinum te Dessau op en leidde deze modelschool van 1774-78. Aan deze modelschool werd de naam filantropijnen ontleend.Met nadruk wees hij op gebreken in het onderwijs van zijn tijd: verwaarlozing van de moedertaal, van de moderne talen, fysica en lichamelijke opvoeding. Basedows onderwijsmethode was een natuurlijke, in de zin van leren door actief bezig-zijn in spel, conversatie en aanschouwing van plaatjes, terwijl zijn school een staatsschool was in de zin van open voor kinderen van alle religies. Deze school werd aanleiding tot de oprichting van Philanthropinums over heel Duitsland. Basedows opvoedingsideeën vonden veel weerklank bij Frederik de Grote. Gevolg was intensieve onderwijsreorganisatie in Pruisen. Werken: Vorstellung an Menschenfreunde (1768), Elementarwerk (1774).
LITT. A. Basedow, Johann Bernhard Basedow (1924); O.F. Bollnow, Comenius und Basedow (in: Die Sammlung 5, 1950).
