nationaal-socialistische organisatie van werkgevers en -nemers. Het Arbeidsfront had vooral tot taak om de klassenstrijd op te heffen en te vervangen door de ‘volksgemeenschap’.
Aangezien de nazi’s in de meeste vakverenigingen slechts draagsters van de marxistische klassenstrijd zagen, ontbonden zij anno 1933 de vakbeweging en gingen zij over tot de naasting van haar eigendommen. Die eigendommen werden overgedragen aan het in mei 1933 opgerichte Deutsche Arbeitsfront (DAF).De functionarissen van het DAF kwamen aanvankelijk vooral uit de Nationalsozialistische Betriebsorganisation (NSBO). Dit leverde moeilijkheden op, want de NSBO-kaderleden waren nogal antikapitalistisch. Zij beschouwden het DAF als een soort eenheidsvakcentrale en bemoeiden zich hier en daar zo intensief met de bedrijfsleiding, dat de ondernemers ertegen gingen protesteren. In nov. 1933 traden de industrieondernemers, georganiseerd in de ‘Reichsstand der Deutschen Industrie’ tot de DAF toe. Het front mocht zich niet meer met de economische politiek bemoeien en kreeg ook op sociaal gebied slechts weinig armslag; de arbeidsvoorwaarden werden nl. geregeld door ‘Treuhänder der Arbeit’, die onder het Ministerie van Arbeid ressorteerden. Het DAF moest zorg dragen voor de verbreiding van het nationaal-socialisme in de bedrijven, alsmede voor vakopleidingen en voor wedstrijden op het gebied van bedrijfsinrichting en arbeidsprestatie. Daarnaast was het DAF belast met de massarecreatie, die zij toevertrouwde aan haar organisatie Kraft durch Freude, die concerten, films, sportmanifestaties en vakantiereizen voor haar rekening nam.
Na de zuivering van juni 1934 (zie nationaal-socialisme) die ten dele tegen antikapitalistische nazileiders was gericht, werden de meeste N S B o-figuren uit het DAF verwijderd. Het DAF werd een monsterorganisatie met ruim 25 mln. leden. De leider ervan, Ley, was tevens de ‘Reichsorganisationsleiter’ van de N s D A p. Dienovereenkomstig was het DAF geen rijksmaar een partij-instelling. Ook in Nederland stichtten nationaal-socialisten een arbeidsfront. In 1935 kreeg H.J.Woudenberg de leiding over de Nationale Werknemersvereniging, die vervolgens werd omgedoopt tot het Nederlandse Arbeidsfront.
In sept. 1940 dus tijdens de Duitse bezetting werd het NAF opgeheven en werden de leden opgeroepen om toe te treden tot het NVV. Woudenberg werd commissaris van het NVV. In april 1942 werd er weer een NAF opgericht, waarin enkele restanten van het NVV werden opgenomen. Het NAF was grotendeels op Duitse leest geschoeid, maar zat niet vast aan een nationaal-socialistische partijorganisatie; de NSB werd erbuiten gehouden. Het DAF en het NAF zijn tegelijk met het Derde Rijk ineengestort.
LITT. D.Schoenbaum, Hitler’s social revolution (1967); M.Broszat, Der Staat Hitlers (1969).
