(Republic of Vanuatu; tot 30.7.1980 → Nieuwe Hebriden), onafhankelijke staat in de Grote Oceaan. In de nacht van 29 op 30.7.1980 zijn de Nieuwe Hebriden onafhankelijk geworden onder de naam Vanuatu.
De ontwikkeling via een vorm van zelfbestuur tot onafhankelijkheid ging gepaard met tal van moeilijkheden. Er was verdeeldheid onder de politieke partijen en een afscheidingsbeweging op het eiland Espiritu Santo bedreigde de eenheid van de nieuwe republiek.Begin 1978 was een vorm van intern zelfbestuur op de Nieuwe Hebriden ingevoerd met de formatie van een ministerraad op 13.1.1978 onder leiding van premier G.Kalsakau. De Vanuaaku Pati (VP), de grootste politieke partij van het condominium, die de voor nov. 1977 geplande verkiezingen had geboycot, wees een aanbod van Kalsakau om drie ministersposten te bezetten van de hand en weigerde de nieuwe ministerraad te erkennen. Op 29.11.1977 proclameerde de VP een ‘voorlopige volksregering’, waarna de politieke situatie op de eilanden uiterst gespannen bleef. In 1978 kwamen pogingen op gang om de impasse te doorbreken. In mrt. 1978 begonnen besprekingen tussen de regering van premier Kalsakau en de vp-leiding. Deze leidden tot een op 5.4.1978 bekendgemaakt akkoord van zeven punten. Overeengekomen werd o.m. dat de vp zou deelnemen aan de werkzaamheden van de commissie voor electorale hervorming en dat nieuwe verkiezingen voor een Vertegenwoordigende Assemblee zouden worden gehouden na de voltooiing van een volkstelling en de samenstelling van nieuwe kiesregisters.
Toen duidelijk geworden was dat het leiderschap van Kalsakau de voornaamste hindernis vormde voor vorderingen bij de onderhandelingen met de VP, dienden ca. 17 leden van de Vertegenwoordigende Assemblee op 15.12.1978 een motie in, waarin bij Kalsakau werd aangedrongen op aftreden. Toen deze motie door de Assemblee was aanvaard, trad Kalsakau af. Op 21.12.1978 werd de vorming van een nieuwe ministerraad onder leiding van Gerard Leymang, met vijf vp-ministers en vijf ‘gematigde’ ministers bekendgemaakt. In juli en aug. 1979 voltooide een constitutionele plancommissie, waarin alle partijen van de eilanden vertegenwoordigd waren, de tekst van een definitief ontwerp voor een onafhankelijkheidsgrondwet. De ministerraad gaf daaraan zijn toestemming.
In sept. 1979 vond in Vila, de hoofdstad van de Nieuwe Hebriden, een constitutionele conferentie plaats onder het gezamenlijke voorzitterschap van de Franse staatssecretaris en de Britse staatsminister voor Buitenlandse en Gemenebestzaken. Deze conferentie werd op 19.9.1979 besloten met de unanieme aanvaarding van een onafhankelijkheidsgrondwet. De nieuwe staat zou een republiek zijn met een gekozen president als staatshoofd, met een parlement van één Kamer en met een jegens dit parlement verantwoordelijk kabinet onder leiding van een premier. Op basis van een algemeen volwassenkiesrecht vonden op 14.11.1979 in aanwezigheid van VN-waarnemers algemene verkiezingen op de Nieuwe Hebriden plaats. Ca. 90 % van de kiesgerechtigden nam aan deze verkiezingen deel. De overwegend Engelstalige VP won met 68 % van de uitgebrachte stemmen 26 van de 39 zetels in de Assemblee.
De overige dertien zetels werden gewonnen door de New Hebrides Federal Party (NHFP). Op 14.11.1979 waren op Espiritu Santo en Tanna ook regionale verkiezingen gehouden. Deze werden gewonnen door de VP. Bij de bekendmaking op 19 nov. werd deze uitslag onmiddellijk betwist door de voorstanders van decentralisatie van deze eilanden. Op beide eilanden deden zich talrijke uitbarstingen van geweld voor. Op 28.5.1980 brak op Espiritu Santo een rebellie uit, onder leiding van Jimmy Stevens. Pas in aug. 1980 slaagde men erin met behulp van Britse mariniers deze afscheidingsbeweging te onderdrukken.
