Gepubliceerd op 17-01-2021

Ralph gibson

betekenis & definitie

Amerikaans fotograaf, *16.1.1939, Los Angeles (Californië). Gibson groeide op in Hollywood, maar vestigde zich later te New York.

feynmandiagram [<R.P.→ Feynman], o. (-men), grafische voorstelling van een wisselwerking tussen elementaire deeltjes.

© In de quantumveldentheorie neemt men aan dat een wisselwerking tussen twee deeltjes eigenlijk neerkomt op het uitwisselen van een derde deeltje.

Dit intermediaire deeltje is virtueel, d.w.z. niet waarneembaar. Intermediair deeltje bij de elektromagnetische wisselwerking is het foton (y), voor de gravitatie het graviton (G), voor de zwakke wisselwerking het vectorboson (W+, W~ of Z), voor de sterke wisselwerking tussen hadronen het pion (jr) en voor de sterke wisselwerking tussen quarks het gluon (g). In het feynmandiagram verloopt de tijd van links naar rechts. Deeltjes worden voorgesteld door lijnen met een pijl van links naar rechts. Antideeltjes door lijnen met een pijl van rechts naar links (de pijlen hebben dus niets te maken met de bewegingsrichting van de deeltjes). Een wisselwerking geeft men aan met een punt.

Afb. 1 geeft de afbuiging van een elektron door een proton weer (een geval van de elektromagnetische wisselwerking).

Afb. 2 laathet proces zien van paarvorming: uit een reëel foton ontstaat een elektronpositronpaar, waarna het positron in wisselwerking treedt met een proton (noodzakelijk om het impulsoverschot te compenseren), waarbij een virtueel foton uitgewisseld wordt.

Afb. 3 toont het verval van een muon (p) in een elektron (e), een elektronneutrino (vc) en een muonneutrino (v„).

Feynmandiagrammen maken niet alleen de processen overzichtelijker, zij zijn ook van groot belang voor het rekenproces. Via de zgn. feynmanregels bestaat er, voor iedere wisselwerking apart, een relatie tussen het feynmandiagram en fysisch meetbare grootheden. Met de feynmanregels kan b.v. uit afb. 1 direct bepaald worden welke hoekverdeling de afgebogen elektronen zullen vertonen (de formule van Rutherford).