(oktrooi), o. (-en), 2. door de overheid aan een persoon of vennootschap verleend uitsluitend recht (gedurende een bepaalde tijd) tot het maken en verkopen van een bepaald artikel of het exploiteren van een uitvinding op het gebied van de nijverheid.
© Sedert juni 1978 is de Europese octrooiwetgeving van kracht, waardoor men thans met één Europese octrooiaanvraag in een tiental landen octrooi kan krijgen. Deze Europese octrooiwetgeving betekent een belangrijke werkbesparing, doordat de afzonderlijke nationale octrooiverleningsprocedures door één Europese zijn vervangen. Europese octrooiaanvragen worden op octrooieerbaarheid onderzocht door de Europese Octrooiraad. Dit onderzoek begint met een nieuwheidsonderzoek door het in Rijswijk gevestigde filiaal, het vm. Institut International des Brevets (i t B ); daarna beslist het hoofdkantoor te München over het al of niet verlenen van het octrooi. Hiertegen kan binnen negen maanden verweer aanhangig worden gemaakt in München.
Zodra op een Europese octrooiaanvraag octrooi verleend is, ontstaat er een bundel nationale octrooien, d.w.z. voor elk Europees land dat op het aanvraagformulier werd aangekruist en waarvoor de desbetreffende belasting is betaald, ontstaat een nationaal octrooi, dat in dat betreffende land aan de daar geldende wetten onderworpen is en daar een min of meer eigen leven gaat leiden. Het ligt in de bedoeling tot een echt EG-octrooi te komen, d.w.z. dat er in de EG-landen in plaats van een bundel nationale octrooien één octrooi komt. De huidige Europese octrooiaanvraag kan echter een bredere reikwijdte hebben dan de EG. Thans doen alle EGleden mee, behalve Denemarken en Ierland. Anderzijds hebben de niet-EG-landen Zweden, Zwitserland en Oostenrijk het verdrag geratificeerd. Finland, Joegoslavië, Portugal, Spanje en Turkije hebben wel aan de beraadslagingen deelgenomen, maar het verdrag niet ondertekend.
De Europese Octrooiraad zal de beslissing over octrooiverlening doorgaans 2-3 jaar na de indiening nemen. Men kan de beslissing niet uitstellen, dit in tegenstelling tot b.v. Nederland en de BRD waar men een ingediende octrooiaanvraag zeven jaar kan laten rusten (waardoor in vele gevallen de aanvraag wordt ingetrokken, omdat de uitvinding achterhaald is of geen commerciële perspectieven meer biedt).
Het aantal ingediende Europese aanvragen beliep in het tweede halfjaar van 1978 3600, in 1979 11000 en in 1980 18000; een stijging tot 30000 per jaar wordt verwacht. In ruim 75 % van de gevallen, werd ook Nederland aangewezen. Dit betekent dat het aantal door buitenlanders in Nederland aangevraagde octrooien aanzienlijk toeneemt. Bij het indienen van octrooiaanvragen in buitenland B door bedrijven gevestigd in land A spelen factoren als inwonersaantal en industrieel niveau mee.
De aantallen uitvindingen waarop in de diverse landen door de eigen inwoners octrooi wordt aangevraagd, lopen zeer sterk uiteen. Zo werden er in Nederland in 1977 per mln. inwoners slechts 141 octrooien aangevraagd. Dit kan niet als voornaamste oorzaak hebben dat het in Nederland zo moeilijk zou zijn octrooi te krijgen, omdat dit getal in België, waar op elke aanvraag zonder meer octrooi wordt verleend, nog aanzienlijk lager ligt (109). Japan scoort bijzonder hoog (1200), hetgeen kan samenhangen met de in Japan levende opvatting dat het werken volgens een eigen octrooi iemand onafhankelijk maakt van elk ander octrooi. De BRD toont een hoog cijfer (492), dat ongetwijfeld beïnvloed zal zijn door het Erfindervergütungsgesetz, waardoor het indienen van elke octrooiaanvraag voor de uitvinders) baten oplevert. Ter vergelijking: in Frankrijk kwam het tot 222 octrooiaanvragen per mln. inwoners, in Zwitserland 876, in Groot-Brittannië 378 en in de VS 290.
De verlening van octrooien hangt af van de nieuwheid en van de uitvindingshoogte. Het eerste criterium, dat meestal objectief waarneembaar is, wordt in de diverse landen niet wezenlijk verschillend gehanteerd. De uitvindingshoogte, die sterk subjectief waardeerbaar is, loopt in de diverse landen sterk uiteen. Nederland stond bekend om de hoge normen die aan uitvindingen werden gesteld.
