Naoorlogse stroming in de evolutiewetenschappen waarin het principe van natuurlijke selectie gecombineerd werd met een correcte (Mendeliaanse) opvatting van erfelijkheid en uitgebreid met een kwantitatief raamwerk inclusief processen als genetische drift en verwantenselectie
De term neodarwinisme werd al gebruikt in 1895 als aanduiding van de kiemplasmatheorie van August Weismann, maar in de huidige evolutiebiologie staat het begrip vrijwel gelijk met de “Moderne Synthese”, die in de jaren 1920-1940 vorm kreeg en na de oorlog bekend werd door het boek “Evolution. The Modern Synthesis” van Julian Huxley.
De punten waarop neodarwinisme verschilt van het klassieke darwinisme betreffen vooral aanvullingen en niet de kern van Charles Darwins principe (natuurlijke selectie werkt op overerfbare en lukraak ontstane verschillen tussen individuen). De modificaties betreffen:
- Erfelijkheid is toe te schrijven aan discrete overerfbare eenheden, genen genaamd (genetica van Mendel).
- De overerfbare eenheden van een individu zijn gescheiden van de rest van het lichaam (kiemplasmatheorie van Weismann).
- Natuurlijke selectie werkt op verschillen tussen individuen, niet op een groep individuen als geheel (verwerping van groepsselectie door Maynard Smith).
- Populaties kunnen ook veranderen door toevalsprocessen in afwezigheid van selectie (theorie over neutrale evolutie door Kimura).
- In het selectieve voordeel van een bepaalde genvariant van een individu moet ook de aanwezigheid van die variant in genetische verwanten meegenomen worden (principe van verwantenselectie geformuleerd door Hamilton).
Soms wordt de term neodarwinisme verengd tot de scherp geformuleerde opvattingen van moderne evolutiebiologen zoals Richard Dawkins en Daniel Dennett, maar feitelijk wijken de opvattingen van deze wetenschappers niet af van wat evolutiebiologen in het algemeen onder neodarwinisme verstaan. Er zijn echter ook moderne evolutiebiologen, o.a. Masatoshi Nei, die zich afzetten tegen het neodarwinisme waar dat adaptationisme of panselectionisme is geworden.
