Vierde van vijf achter elkaar gelegen embryonale hersenblaasjes bij gewervelde dieren; vormt belangrijke integratiecentra voor de evenwichtszin en het uitvoeren van onbewuste bewegingen
Bij alle gewervelde dieren bestaan de hersenen in aanleg uit vijf achter elkaar gelegen blaasjes, verwijdingen van het frontale uiteinde van de neurale buis. Het vierde hersenblaasje, het metencephalon, wordt gerekend tot de “achterhersenen”, die later differentiëren dan de middenhersenen en de voorhersenen. Het metencephalon is van het daarvoor gelegen mesencephalon gescheiden door een opvallende insnoering, de cerebrale isthmus. Deze isthmus fungeert als organisatiecentrum voor het achterste deel van de hersenen, het rhombencephalon. Dit bestaat aanvankelijk uit een aantal onderdelen, van elkaar gescheiden door lichte insnoeringen, genaamd rhombomeren. De voorste twee daarvan vormen het metencephalon.
Het metencephalon heeft aan de zijkant een aantal lamelvormige uitbreidingen (“oren”, auriculi cerebelli), die samen met een dorsale uitbreiding (corpus cerebelli) het cerebellum vormen, de kleine hersenen. In het cerebellum loopt de holte (ventrikel) van het metencephalon door.
Het metencephalon en het cerebellum ontvangen informatie van de cochlea en het evenwichtsorgaan. Oorspronkelijk is het cerebellum het centrum voor planning en uitvoering van bewegingen (het motorisch geheugen) maar bij de mens blijkt het ook betrokken te zijn bij cognitieve functies zoals taal.
Bij vissen zijn de “kleine hersenen” aanzienlijk groter dan het telencephalon (de “grote hersenen”), wat mogelijk samenhangt met het belang van bewegingen in de driedimensionale ruimte van het water. Reptielen en vogels hebben ook een relatief groot cerebellum, even groot als hun telencephalon. Bij zoogdieren ontstaat tijdens de embryonale ontwikkeling in het metencephalon een diepe knik. De voorkant daarvan vormt de pons, het verdikte gedeelte vooraan de hersenstam. Het cerebellum komt vervolgens aan de achterkant te liggen.
