Hub and spoke-system - (Eng. ‘naaf-en-spaken’), transport- en distributiesysteem waarbij goederen op een knooppunt (de ‘naaf’) worden ingevlogen, waarna ze via de ‘spaken’ worden doorgestuurd naar hun bestemming.
Op termijn wil Sabena een ‘Hub & Spoke’-systeem uitwerken. Dat systeem moet iedere burger van de EG toelaten binnen het tijdsbestek van één dag iedere bestemming binnen de gemeenschap te bereiken, er zijn werkdag doorbrengen en naar huis terugkeren. De Morgen, 11-04-92
In de steeds heviger konkurrentiestrijd proberen luchtvaartmaatschappijen de kosten zoveel mogelijk re drukken. Een van de methodes daarbij is de exploitatie van het vluchtennetwerk via een zogeheten ‘hub and spoke’-systeem, letterlijk vertaald ‘naaf en spaak-systeem’. Daarbij wordt een luchthaven als centrum van de aktiviteit genomen waar vluchten aankomen en vertrekken in aansluiting op elkaar. Het voordeel is dat met eenzelfde aantal vliegtuigen meer verbindingen, via een overstap in de hub, kunnen worden aangeboden dan met rechtstreekse vluchten alleen zou mogelijk zijn. Bovendien zijn rechtstreekse vluchten tussen minder drukke bestemmingen vaak onrendabel. Een voorbeeld kan dit duidelijk maken. Neem een centraal gelegen stad met zeven noordelijk gelegen bestemmingen en zeven zuidelijk gelegen bestemmingen. Om alle noordelijke met alle zuidelijke bestemmingen rechtstreeks te verbinden, zijn er 49 vliegtuigen nodig, wat ekonomisch vaak onverantwoord is. In een hub and spoke-systeem volstaan 7 vliegtuigen. Uit elk van de zeven noordelijke luchthavens stijgt een toestel op met verschillende bestemmingen in het zuiden. Alle vliegtuigen maken een tussenlanding in de centraal gelegen stad, waar passagiers kunnen overstappen op een van de zes andere vluchten. Dit systeem is sterk ingeburgerd in de vs en vindt nu ook navolging in Europa. De Standaard, 30-12-92
De grote luchtvaartmaatschappijen werken nu eenmaal met een ‘hub and spoke-system’. De hub (draaischijf) is de thuisbasis waar nagenoeg alle vluchten, spokes (spaken), aankomen en vertrekken. Het is het centrum van een netwerk. Directe verbindingen tussen de kleinere luchthavens zijn nagenoeg verdwenen. Elsevier, 09-10-93
Opmerkelijk zijn wel de gelijkenissen tussen de voor Europair geformuleerde doelstellingen en de Sabena-plannen voor de uitbouw van een Europees ‘hub & spoke-systeem’. De Morgen, 16-10-93
De kern van Sabena-aktiviteiten bestaat uit een intensief aangevlogen Europees netwerk. Dat netwerk funktioneert volgens het zogeheten ‘hub-and-spoke-systeem’. De filozofie daarvan, een Amerikaans bedenksel, is vooral op de zakenreiziger gericht. Het systeem wil snelle verbindingen tussen zoveel mogelijke bestemmingen verzekeren, ’s morgens heen, ’s avonds terug. Daarin worden niet alleen de grote ‘gateway’-luchthavens, maar vooral ook de kleinere regionale vliegvelden opgenomen, met (in het geval van Sabena) Zaventem als draaischijf (‘hub’). Ook, bijvoorbeeld, voor wie op en neer wil russen het Franse Lyon en het Deense Billund. Knack, 09-02-94
De nieuwe megacarriers werden binnenlandse maatschappijen als Delta en United, met hun ‘hub and spoke’-opzet: een grote thuishaven waar de lange-afstandsvluchten aankomen, met aansluiting op talrijke verbindingen met kleinere steden in de regio. HP/De Tijd, 30-03-97
