‘het een is het onvermijdelijk gevolg van het ander; het een kan zonder het ander niet bestaan’ [i](Ndl.
Wdb.[/i] V, 1557); geen gevecht zonder dooden of gekwetsten; mlat. desiliunt rari sine fisso robore spani (Werner, 19). Sedert de 16de eeuw bekend; vgl. Goedthals, 59: Daer men temmert vallen spaenderen, guerre est la feste des morts; Prov. Comm. 175: Daer men tymmert vallen spaender, Mergh, 17: Daer men houd, daar vallen spaenderen; De Brune, 109: Daer men keften dapperhouwt vallen spaenders van het hout, Winschooten, 273: Daar men hakt, daar vallen spaanders: dat is, daar men kaats(t), daar moet men bal verwagten: of om klaarder te gaan, dat loopt'er op, dat hebjer van te verwagten: het boontje komt om syn loontje, ens.; (V.d. Venne, 258; Moortje, 2279); Tuinman II, 144: Daar men hakt, vallen spaanderen, dat past men toe op gevegten, daar 't op een houwen en kerven gaat; Sewel, 736; Harreb. II, 282 b; III, 335; Jong. 129: Als Oome Jan zich eindelijk met een of ander geval bemoeide ‘vlogen er spaanders’, zooals men in de buurt zei; Waasch Idiot. 610 a: Waar gekapt wordt, daar vallen spaanders, om goede sier te maken, is er geld noodig; fri. der thoutkappe wirdt, falie spoennen; nd. wo Holt ehacket werd, da mötet ok Spöne placken (oder da jallt ak Spöne; Eckart, 216; Taalgids V, 181); hd. wo Holzgehauwen wird, da tallen Spane (Wander II, 758; 759); eng. from chipping come chips.
