Nederlandse spreekwoorden

F.A. Stoett (1923-1925)

Gepubliceerd op 10-03-2020

Het hemd is (of zit) nader dan de rok

betekenis & definitie

D.w.z. zich zelven of zijne naaste bloedverwanten moet men het eerst bedenken of, zooals men in Zuid-Nederland ook zegt: eerst oomken en dan oomkens kinderen (Schuerm. 430; Joos, 134), eene gedachte, die in zeer vele talen op soortgelijke wijze wordt uitgedrukt.

Zoo vinden we bij Plautus, Trin. 1154: Tunica propiorpallio est. Bij ons in de latere middeleeuwen bij Goedthals, 81: Mijn hemde gaet my naerder dan mynen rock, la chemise est plus pres que le pourpoint; in de Prov. Comm. 522: Minen rock es mi na, mer theemde naerder, est prope sed propior mea lanea linea vestis; ook bij Campen, 124; Servilius, 236*; Bebel, 286; Sart. I, 4, 40; De Brune, 369; 371; Oudemans IV, 517:Besorcht u selven eerst, gelovet dit gewis,

Dat immer u het hembd' naer dan den mantel is.

In het Fransch: la chemise est plus proche que le pourpoint; hd. das Hemd ist mir näher als der Rock; eng. close sits my shirt, but closer my skin; near is my coat but nearer is my skin; Friesch: it hmd is neijer as de rock of as 't wammis; zie verder Jongeneel, 90; Tuinman 1,297; II, 101; Harreb. I, 302 a; Nkr. VI, 11 Mei p. 2: 't Hemd zit nader dan de rok; Waasch Idiot. 284 b; Antw. Idiot. 1754: het hemdeken is nader als den rok (of als het roksken), eerst voor bloedverwanten, dan voor vreemden; Wander II, 438; 499 en vgl. Sart. I, 4, 41: myn Dye is my naerder dan myn Knie; gri. yóvu Kvijpqg ëyyiov.

< >