Het Griekse woord hypnos betekent slaap. Hypnose wordt dan ook vaak omschreven als ‘iemand in een kunstmatige slaaptoestand brengen’.
Dat is niet juist. Onder invloed van de hypnotiseur schakelt een patiënt alleen maar een groot deel van zijn bewustzijn uit en is daardoor ontvankelijker voor suggesties. Ook vallen allerlei remmingen weg die hem of haar in het gewone doen en laten tegenhouden. Voor een behandeling is medewerking nodig. Het gros van de mensen dat zegt ongevoelig voor hypnose te zijn, is er in feite bang voor. Ze geven daardoor geen medewerking, zodat een experiment altijd gedoemd is te mislukken. Geen oernuchtere Hollandse aard dus, maar redeloze angst.De manieren om een patiënt onder hypnose te brengen verschillen van therapeut tot therapeut. Is het bewustzijnsniveau bereikt waar het om gaat, dan zijn er twee mogelijkheden. De hypnotiseur suggereert dat na terugkeer van de normale waaktoestand een pijn, een dwanggedachte, een slechte gewoonte is verdwenen. Men spreekt in zo’n geval, van een posthypnotische suggestie.Taalkundig niet helemaal juist, want de suggestie wordt niet na (= post) de hypnose gegeven, maar eronder. Alleen het gevolg laat zich naderhand gevoelen. Wees niet bang dat een hypnotiseur u zal bevelen de minister-president om te brengen of de plaatselijke Rabobank te overvallen.
Hypnose is een vrij labiele toestand net als dromen. U kunt er onverwachts van los worden gemaakt. Wezensvreemde handelingen zullen u zeker met beide voeten op de begane grond terug doen ploffen. Overigens is er nog een tweede mogelijkheid hypnose therapeutisch te gebruiken. De vraag waaróm een mens bepaalde kwalen heeft, is vaak niet te beantwoorden. Dat gaat vooral bij de psychosomatische problemen op, bij klachten dus waarbij de geest (psyche) een duidelijke invloed op het lichaam (soma, ook weer Grieks) heeft.
Neem astma als een voorbeeld. Vaak is dat psychisch, maar wat steekt er precies achter? Eigenlijk weet iedereen wel alles van zichzelf af, maar staan fatsoen, geloof, stand en sleur herkenning in de weg. Een patiënt voelt zich door zijn moeder liefdevol gewurgd. Maar een moeder is door alle eeuwen heen een symbool van zelfopoffering geweest; wie zal die ban durven doorbreken? Dus krijgt het slachtoffer maar liever astma. Laat de hypnotiseur zo iemand vrijuit praten, dan is in elk geval bekend waar de haken en ogen zitten. De weg ligt open om er iets tegen te ondernemen.
Hypnose is dus vooral geschikt bij kwalen als astma, bedplassen, hoge bloeddruk, maagzweer en pijn waaraan een dokter niets kan doen. Ook heel geschikt, wanneer men ergens af wil komen, zoals van roken of van drinken.
