Wie de bijbel leest, komt daar vroeg of laat een paar opvallende uitspraken over ziekte en gezondheid tegen. Als leerlingen van Johannes de Doper op informatie worden uitgestuurd, krijgen ze van Jezus te horen: ‘Gaat henen en boodschapt aan Johannes weder, hetgeen gij hoort en ziet: de blinden worden ziende en de kreupelen wandelen, de melaatsen worden gereinigd en de doven horen, de doden worden opgewekt en aan de armen wordt het evangelie verkondigd’ (Mattheüs 11:5).
Opvallend is de volgorde: eerst de mensen genezen en dan pas prediken. Jezus belooft zelfs dat ‘degenen die geloofd hebben, zullen deze tekenen volgen... op kranken zullen zij de handen leggen, en zij zullen gezond worden’ (Marcus 16: 17 en 18). De apostel Jacobus zegt kort en bondig: ‘Is iemand krank onder u? Dat hij tot zich roepe de ouderlingen der gemeente, en dat zij over hem bidden, hem zalvende met olie in de Naam des Heren. En het gebed des geloofs zal de zieke behouden, en de Here zal hem oprichten' (Jacobus 5: 14-15). Genezen was dus klaarblijkelijk een opdracht en een teken. Toen de gebedsgenezing van het beeldscherm verdween, leek men de keus te hebben uit twee verklaringen: ‘er zijn geen echte christenen meer’ en ‘de opdracht en het teken golden alleen voor de aposteltijd’.
De keus was duidelijk. Maar ook de wereld van het christendom kent zijn alternatieve figuren. Mensen als Maasbach en Hoekendijk-om ons tot Nederland te beperken zagen een derde weg: ‘De gebedsgenezingen zijn helemaal niet verdwenen. Integendeel!’ In de diensten van de Pinkstergemeenschappen worden nog altijd mensen genezen. Natuurlijk ‘lukt’ het ook vaak niet of is er een terugval naderhand, maar gebeurt dat binnen officiële geneeskunde ook niet even dikwijls? Wat let u, als u christen bent en ziek, eens naar zo’n dienst te gaan? Onder de gebedsgenezingen zou ik ook het gebruiken van relikwieën en het bezoeken van bedevaartplaatsen willen rangschikken. Relikwieën zijn op een tweetal bijbelplaatsen terug te voeren.
De oudste tekst luidt: ‘En het geschiedde toen zij een man begroeven, dat ze, zie, een bende zagen; zo wierpen ze de man in het graf van Elisa; en toen de man daarin kwam en het gebeente van Elisa aanraakte, werd hij levend en rees op zijn voeten’ (2 Koningen 13:21). Beenderen van heiligen vormen de voornaamste soort relikwieën en kledingstukken staan een trapje lager in de rangorde. Ofschoon men van oudsher ook daar genezende vermogens aan toeschreef, getuige de bijbeltekst: ‘En God deed ongewone krachten door de handen van Paulus, alzo dat ook van zijn lichaam op de kranken gedragen werden de zweetdoeken of gordeldoeken, en dat de ziekten van hen weken’ (Handelingen 19: 11-12). Bedevaartplaatsen zijn al sinds mensenheugenis bekend. Het waren aanvankelijk steden die door bepaalde gebeurtenissen of de aanwezigheid van een eerbiedwaardige begraafplaats geheiligd waren. Men ging erheen om te bidden en vooral ook als boetedoening.
Jeruzalem, Rome en Santiago de Compostela waren de beroemdste. Zoals zo dikwijls groeide sleur uit vrome handelingen en de bedevaarten raakten op de achtergrond.Totdat vorige eeuw de verschijningen in Lourdes de katholieke wereld weer in beweging brachten. Men leest er tegenwoordig nauwelijks meer iets over, maar de pelgrims trekken er nog altijd heen. Zelf belandde ik er een jaar of wat geleden heel toevallig op de terugweg van een vakantie in de Spaanse Pyreneeën. Naast de afschuwelijkste kitsch in het stadje zelf trof ik bij de befaamde grot een religieuze overgave, die grote indruk op me maakte. Als ziekten in de geest beginnen, zoals vrijwel alle alternatieve genezers stellen, lijkt me Lourdes één van de geschiktste plekken om een genezingsproces te laten starten. Toch iets om eens aan te denken, als u katholiek mocht zijn en aan een of andere ziekte lijdt.
