Langgerekt ontginningsdorp, ontstaan in de 12de eeuw met de Bovenkerkse Vliet als ontginningsas. Een dorpskom ontstond rond 1500 op de kruising Goudseweg-Tentweg.
De verdichting van de bebouwing langs die wegen maakte Stolwijk vanaf circa 1920 tot een kruisvormig dorp. Na de Tweede Wereldoorlog is het dorp aan de noordoostzijde uitgebreid; langs de Tentweg heeft zich enige industrie gevestigd.
De gemeente Stolwijk is in 1985 in de gemeente Vlist opgegaan (raadhuis gesloopt 1961).
