Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Het Elisabethgasthuishof in Leiden

betekenis & definitie

Het Elisabethgasthuishof (Caeciliastraat 16) is een om een grote binnenplaats gegroepeerd gebouw, gesticht in 1428 door Jan Dirc Coenenzoon en zijn vrouw Katrijn Willem Tedendochter als ziekenhuis voor vrouwen met daarbij een passantenhuis. In de 16de en 17de eeuw heeft men het gasthuis uitgebreid door samenvoeging met het aangrenzende Ursulaklooster en door de bouw van een leprozenhuis.

Tevens werden twaalf kleine proveniershuizen aangebouwd. Aan de noordzijde bevindt zich de regentenkamer met een toegangspoort voorzien van regentenwapens uit de 17de eeuw.

Het fronton toont het wapen van de patrones, Elisabeth van Hongarije, landgravin van Thüringen. Aan de zuidzijde staat de gereconstrueerde ziekenzaal met aangrenzende kapel; beide dateren in opzet uit de tweede helft 15de eeuw.

Het classicistische zandstenen poortje (circa 1650) tegen de kapel is van elders uit het complex afkomstig. In 1773 werd het gasthuis opgeheven.

Het in 1969-'71 onder leiding van H.A. van Oerle ingrijpend gerestaureerde complex dient tegenwoordig als verpleeg- en verzorgingstehuis.