Monumenten in Nederland: Zeeland

R. Stenvert en C. Kolman (2003)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Veere

betekenis & definitie

Kleine stad, waarschijnlijk ontstaan in het derde kwart van de 13de eeuw bij het veer naar Campen op Noord-Beveland (Kamperland). Naar deze veerverbinding kreeg het de naam Campveere, of kortweg Veere.

Ze lag echter nog in de ambachtsheerlijkheid Zanddijk, waarvan ze in 1348 als zelfstandige parochie werd afgescheiden. Uit die tijd stamt de eerste ommuring, die rond 1500 werd uitgebreid met een zeefortificatie.

De haven werd in die tijd voorzien van een kade waaraan de belangrijkste koopmanshuizen werden gebouwd. Veere kwam tot grote bloei door de haringvangst en de handel met Schotland.

Het huwelijk van Wolfert VI van Borssele in 1444 met Maria Stuart, dochter van de Schotse koning Jacobus I, speelde daarbij een belangrijke rol. Midden 16de eeuw werd Veere officieel een Schotse stapelplaats en tevens zetel van de Zeeuwse Admiraliteit.

Bovendien werd Veere in 1555 verheven tot markizaat.Nadat de stad in 1572, bij het begin van de Opstand, in het Staatse kamp was gekomen, legde men eind 16de eeuw rond de stad nieuwe vestingwerken aan met vijf bastions. In 1812-'13 breidden de Fransen de verdedigingswerken aan de landzijde uit tot de ‘Vest van Veere’. De al rond 1700 ingezette economische recessie werd in Veere versterkt door het opheffen van de vesting in 1866. Dit leidde tot een forse bevolkingsafname met leegstand, afbraak van huizen en verpaupering als gevolg. Enig soelaas bracht de aanleg van het Kanaal door Walcheren (1867-'73), dat aan de zuidoostzijde van de stad een sluizencomplex kreeg. Begin 20ste eeuw werd Veere ontdekt door kunstenaars en een halve eeuw later door de toeristen.

De oude haven van Veere is nu ingericht als jachthaven aan het door de Deltawerken ontstane Veerse Meer. Veere is een beschermd stadsgezicht.