Monumenten in Nederland: Zeeland

R. Stenvert en C. Kolman (2003)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Borssele (gemeente Borsele)

betekenis & definitie

Polderdorp, planmatig aangelegd in 1616 naar ontwerp van Cornelis Adriaensz Soetwater. Het betrof in feite de herdijking in 1615-'16 van het sinds 1530 overspoelde eiland Borssele, waarvan alleen een vliedberg waarop het mottekasteel van de heren van Borssele had gestaan boven water was gebleven.

Het erbij gelegen dorp Monster verdween in de golven. Tot in de 18de eeuw werd het ten zuidwesten van de vliedberg herbouwde dorp eveneens Monster genoemd.

Opvallend is dat de dorpsaanleg iets gedraaid ligt ten opzichte van de polderverkaveling. Centraal ligt een groot, met bomen beplant, rechthoekig plein met daaromheen een grotere rechthoek van singels, die via een assenkruis van straten met het plein in verbinding staat.

Aan de noorzijde werd in 1620 een vate aangelegd (vernieuwd 1857). Pas 1852 werd de kerk gebouwd en de bebouwing langs de singels en de aansluitende polderwegen kwam eerst vanaf het eind van de 19de eeuw tot stand.

Na 1960 is het dorp aan de zuidzijde enigszins uitgebreid ten behoeve van de werknemers van de aan de westzijde gebouwde E.P.Z.-kerncentrale (1969-'73). Borssele is een beschermd dorpsgezicht.