Monumenten in Nederland: Overijssel

R. Stenvert, C. Kolman en Ben Olde Meierink (1998)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Kapittelhuizen in Deventer

betekenis & definitie

Kapittelhuizen. Ten noordwesten van St.-Lebuïnuskerk kwamen kanunnik- en vicariehuizen tot stand die behoorden tot het kapittel van St.

Lebuïnus. De oudste daarvan, aan de Kleine Poot en de Sandrasteeg, stammen in opzet uit de 13de eeuw.

De belangrijkste van de minstens twaalf resterende middeleeuwse casco's is het voorm. Deken Doyshuis (Kleine Poot 4-6), waarvan een in 1961 geconsolideerde romano-gotische trapgevel met ezelsruggen resteert.

De twee spitsboognissen met kapiteelstenen stammen uit de tweede helft van de 13de eeuw. Het Luninckshuis (Stromarkt 1/Papenstraat 2A, 2-4) is een fors L-vormig pand waarvan de kern wordt gevormd door een 14de-eeuws pand (Papenstraat 2-4) met in de kap een dichtgemetseld romano-gotisch venster.

In 1659 kwam het aan Eijlard van Duren en Jacomijne van Boekholt, waarna aan de tuinzijde een uitbreiding volgde met een vleugel die was voorzien van kolossale ionische pilasters. Stromarkt 1 kreeg omstreeks 1775 in opdracht van Henrik Hagedoorn een haakse vleugel met eigen ingang.

De zaal heeft een indrukwekkende schouw uit circa 1730, gekenmerkt door rijk houtsnijwerk met consoles voor porselein en een geschilderd schoorsteenstuk. Verder heeft het pand onder meer een aantal vroeg-18de-eeuwse gesneden deuren en een 18de-eeuwse pomp.

In 1813 kwam het geheel in handen van de familie Houck, die de panden in 1863 splitste.

De Weme (Papenstraat 6-10) zou eveneens in opzet 14de-eeuws zijn, maar werd voor het eerst in 1421 vermeld als pastorie van de Mariakerk.

Gezien de peerkraalconsoles van de sleutelstukken onder de moerbalken werd het toen verhoogd. Na 1591 deed het dienst als predikantenwoning.

Het huidige uiterlijk ontstond in het begin van de 19de eeuw toen de gevel werd bepleisterd en daarbij vensters en een ingangspartij in empirevormen kreeg. Het Herinckshuis (Sandrasteeg 6) is een samengesteld huis met een eenlaagse vleugel aan de Sandrasteeg, waar een L-vormig pand met 14de-eeuwse kern tegenaan staat.

Samen met het in 1474 gedateerde Verheydenshuis (Sandrasteeg 4), dat mogelijk een nog oudere kern bevat, kwam het in 1677 in bezit van ritmeester Hendrick de Sandra. In de tuinkamer van nr. 6 bevindt zich een beschilderde zoldering met decoratief schilderwerk en een allegorische voorstelling met Venus en Mars.

Aan de wanden bevinden zich historiestukken uit 1712 van de hand van Christiaan Kelder. In 1873 werden beide panden weer gesplitst.