Monumenten in Noord Holland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Boerderijen in Stompetoren

betekenis & definitie

In de directe omgeving van Stompetoren en in het noordelijk deel van de Schermerpolder liggen verschillende interessante stolpboerderijen. Van oorsprong 17de-eeuws, maar gewijzigd in de 19de eeuw, is de stolpboerderij De Twaalf Apostelen (Noordervaart 17) met uitgebouwde koestal.

De trapgevel aan de voorzijde is versierd met natuurstenen banden, afdeklijsten en jaartalstenen (1641). De in 18de-eeuwse vorm gerestaureerde stolpboerderij Het Bosch (Molenweg 1) heeft een uitgebouwde koestal en middenvoor een brede klokvormige houten topgevel met frontonbekroning.

Op het erf staat een houten dienstwoning. De hoeve Noordschermerdijk 4 bezit een 18de-eeuwse klokgevelpartij met natuurstenen hoekvoluten.Rond 1850 gebouwd zijn de hoeve Dijkzicht (Slingerdijk 2) met bakstenen klokgevelpartij, de (later) gepleisterde Louise Hoeve (Lange Molenweg 9; 1844) met tuitgevelpartij en de boerderij 't Hoekske (Noordschermerdijk 6) met uitgebouwde koestal. De boerderij Lange Molenweg 28 (1871) heeft een gemetselde schoorsteen en een vooruitstekende hogere middenpartij met rijk gesneden windveren. Andere boerderijen uit de tweede helft van de 19de eeuw zijn bijvoorbeeld de Paulina Hoeve (Korte Molenweg 2; 1877), de hoeve Ursemmerweg 4 (circa 1880), de deels gepleisterde boerderij De Hulst (Noordschermerdijk 5) en de hoeve Lange Molenweg 2 (1890). De oorspronkelijk 18de-eeuwse stolpboerderij Korte Molenweg 16 kreeg rond 1890 een nieuwe gevel met kroonlijst en pilasters. Eind 19de eeuw gebouwd zijn verder de stolpboerderijen Emerantiahoeve (Noordervaart 188; 1875), met gepleisterd woongedeelte voorzien van een dakkapel met balkon, Noordervaart 52 (1872) met uitgebouwde koestal, De Vriendschap (Noordervaart 51; 1881) met houten stalgedeelte en Moederswens (Noordervaart 119); de laatste drie hebben een hoger opgetrokken middenrisaliet. Vroeg-20ste-eeuwse stolpboerderijen zijn Lange Molenweg 12 (1901), met geblokte hoekpilasters en een decoratieve houten topgevelomlijsting, en De Korenschoof (Noordervaart 43; 1904) met dakkapel. Afwijkend van vorm is bijvoorbeeld de boerderij Noordervaart 128, waar het gepleisterde eclectische woonhuis (1874) via een tussenlid is verbonden met een afgeknotte stolpschuur.

Ook afwijkend zijn de boerderij Noordervaart 93 met dwars woonhuis (circa 1890) en stolpschuur, en de hoeve Lange Molenweg 16 met vrijstaand middenganghuis (1891) en een jongere schuur (1933). Voor de stolpschuur van de boerderij Noordervaart 111 staat een apart woonhuis uit 1909 met siermetselwerk en torentje, genaamd ‘Domus cum Turri’. Andere opvallende 20ste-eeuwse boerderijen zijn de uit 1909 daterende langhuisboerderij Boomsvrucht (Noordervaart 194-196) met naastgelegen zomerhuis, de boerderij Molenzicht (Rustenburgerweg 10), met vrijstaand woonhuis (circa 1915) en een grote stolpschuur met uitgebouwde koestal (circa 1935), en de traditionalistische stolpboerderij Ursummerweg 3 (circa 1920) met luiken en rieten dak.