Monumenten in Nederland: Noord-Brabant

Ton Kappelhof, Chris Kolman, Ben Kooij, Ben Olde Meierink, Nelleke Reijs en Ronald Stenvert (1997)

Gepubliceerd op 30-06-2017

De R.K. St.-Petruskerk in Boxmeer

betekenis & definitie

De R.K. St.-Petruskerk (Steenstraat 41) is een oorspronkelijk laat-gotische kruiskerk die in 1885 naar plannen van A. Tepe werd vergroot met een forse westtoren.

Na zware beschadigingen in 1944 werden in 1946 belangrijke restanten gesloopt. In 1950-'52 volgde herbouw op de oude grondvorm en met een gereconstrueerde westtoren naar plannen van H.W. Valk. In de crypte zijn funderingsresten van de laat-gotische kerk zichtbaar, evenals restanten van nog oudere voorgangsters. Het belangrijkste inventarisstuk is het, nu tegen de westwand geplaatste, rijk in maniëristische vormen gesneden, eikenhouten oksaal uit 1634, gemaakt door Jan Werkens uit Venray. Zes corintische zuilen op postamenten dragen een bogenrij; tussen de bogen zitten wapenvelden met de wapens van graaf Albert van den Bergh en zijn eerste vrouw Maria van den Bergh. De 17de-eeuwse vrouwelijke heiligenbeelden in de bogenrij stellen van links naar rechts voor: Agnes, Catharina, Lucia, Barbara, Balbina en Maria Magdalena. Op het hoofdgestel staat een balustrade met vier, later toegevoegde, laat-gotische heiligenbeelden: Sebastiaan, Jacobus de Meerdere, Jacobus de Mindere en Antonius Abt.

Het midden op het oksaal geplaatste orgel heeft een door Conrad Ruprecht gesneden, zeer laat-maniëristische orgelkast uit 1677. Leeuwen dragen het wapen van graaf Oswald van den Bergh en zijn vrouw Maria Leopoldina van Oost-Friesland en Rittberg. In de noordelijke dwarsarm staat het marmeren grafmonument dat J.B. Xavery in 1741 vervaardigde voor graaf Oswald († 1712) en zijn vrouw († 1718). Het is een in de wand ingelaten sarcofaag met op het deksel een treurende putto met schedel en daarachter een obeliskvorm met wapen bekroond door een gevleugelde zandloper.