Het diepe huis Vroudenbergh (Vijzelstraat 9) heeft achter de 19de-eeuwse lijstgevel nog bouwmuren en een grote kelder met tongewelf en portaal uit het begin van de 14de eeuw. De achtergevel is in de 16de eeuw met hergebruikte steen gewijzigd.
Inwendig bevat het huis een eiken spiltrap, balklagen en een kapconstructie van een 17de-eeuwse verbouwing.Uit het midden van de 14de eeuw stamt het naastgelegen diepe huis Rijckensteyn (Vijzelstraat 7), gesitueerd in een sprong in de rooilijn en eveneens verscholen achter een 19de-eeuwse lijstgevel. Onder het voorhuis bevindt zich een forse kelder met tongewelf en ingangsportaal, onder het lagere en smallere achterhuis een kleinere gewelfde kelder. Tegen de van ezelsruggen voorziene trapgevel aan de achterzijde van het voorhuis staat een vierkante traptoren met bakstenen wenteltrap, die ook toegang geeft tot de weergang op de linkerzijmuur. Inwendig heeft het pand samengestelde balklagen, oorspronkelijk uitgevoerd met korbeelstellen en een kap met gestapelde jukken uit ca. 1360 (d). In het huis bevindt zich een 17de-eeuwse, gebeeldhouwde zandstenen schouw, die van elders afkomstig is.
Goede voorbeelden van 14de-eeuwse kelders met ingangsportaal zijn te vinden bij de diepe huizen Jansstraat 18 en Bakkerstraat 74; beide hebben kapconstructies van verbouwingen in de 16de eeuw. In de 14de-eeuwse gewelfde kelder van Jansstraat 26 bevindt zich een gemetselde waterput, gedeeltelijk met houten binnenbekleding.
Huizen met 15de-eeuwse gewelfde kelders zijn onder meer het hoekhuis Grote Oord 15 en het in 1929 verder geheel vernieuwde pand Jansstraat 10 deze kelder heeft een bijzondere nissengeleding in de zijmuren. Het diepe huis De Wildeman (Jansstraat 31) heeft een 15de-eeuwse kern, bestaande uit de kelders, de bouwmuren, de trapgevel aan de achterzijde en delen van de balklagen met geprofileerde consoles. In een nis in de jongere voorgevel staat een, waarschijnlijk 17de-eeuws, beeld van een wildeman. Een vrij gave 15de-eeuwse kern met een kap met gestapelde jukkenheeft ook het voorhuis van het hoekpand De Spiegel (Jansstraat 24). Van deze gave kern getuigt de zijgevel met bloktandlijst aan de Rozemarijnsteeg. De voorgevel is 19de-eeuws, evenals het op een oudere kelder opgetrokken achterhuis met in de kap Philibertspanten.
Het pand Bakkerstraat 65-66 heeft een achterhuis met een 15de-eeuwse, van ezelsruggen voorziene trapgevel. De drie in elkaars verlengde liggende achterhuizen met top- en trapgevels met ezelsruggen van het huis De Crabbe (Bakkerstraat 17) gaan ook terug tot de 15de eeuw. Tegen de achtergevel van het voorhuis staat het, nu met een schilddak afgesloten, restant van een 16de-eeuwse vierkante toren, waarvan de onderste geleding is voorzien van een kruisgewelf. Het in de 18de eeuw ingrijpend verbouwde voorhuis heeft bij de voorgevel een kroonlijst en een deuromlijsting in Lodewijk XVI-stijl; de winkelpui is van recente datum.
Het Presickhaeffshuis (Kerkstraat 19) heeft een 14de-eeuwse oorsprong, maar de huidige bouwmassa is voornamelijk 15de- en 16de-eeuws, toen het in fasen werd vergroot tot een huis met T-vormige plattegrond. De trapgevels dateren van deze verbouwingen. Het pand ontleent zijn naam aan burgemeester Bernt van de Presickhaeve die het in de eerste helft van de 16de eeuw bewoonde. Een classicistisch poortje uit circa 1645 vormt de toegang tot een kleine binnenplaats, waar een 19de-eeuwse gietijzeren pomp staat. Het diverse keren verbouwde complex is in 1956-'59 gerestaureerd. Inwendig bevat het oude balklagen, een 17de-eeuwse trap en twee 18de-eeuwse schouwen, waarvan één met een schoorsteenstuk voorstellende ‘Abrahams offer’.
Het diepe hoekpand Jansplaats 28 dateert van circa 1500. De zijgevel toont diverse oude bouwsporen, de voorgevel is in de 19de eeuw gemoderniseerd.
Het diepe vierlaagspand Rijnstraat 40 heeft een vermoedelijk 15de-eeuwse kelder met tongewelf. De kapconstructie dateert van een verbouwing uit het begin van de 16de eeuw en waarschijnlijk ook de later gewijzigde en gepleisterde voorgevel.
Onder de latere kroonlijst is nog een restant van een getordeerde pinakel van de oude topgevel zichtbaar. Het L-vormige huis Hemelrijk 51-53, thans in gebruik als horeca-gelegenheid en woonhuis, kwam midden 16de eeuw tot stand na samenvoeging van enkele oudere, kleine dwarshuizen aan de Papagaaigang. Delen van de kelder, het muurwerk en de kap dateren van die voorgangers en van de samenvoeging. De huidige voorgevel aan het Hemelrijk ontstond bij een ingrijpende verbouwing in het derde kwart van de 18de eeuw en heeft een gesneden houten deur- en vensteromlijsting in Lodewijk XV-stijl. Het opschrift ‘anno 1557’ is later toegevoegd. Wat kleinere laat-middeleeuwse huizen met een 14de- of 15de-eeuwse kern diverse keren verbouwd en recent gerestaureerd zijn de dwarse huizen Zwanenstraat 8 en 9, en het diepe huis Zwanenstraat 10.
Dwarse huizen met een laat-middeleeuwse kern laten zich meestal herkennen aan de zijtrapgevels. Bij het ingrijpend verbouwde pand Varkensstraat 46 bijvoorbeeld, is het vroeg-14de-eeuwse muurwerk van de zijmuur boven het dak nog zichtbaar als een restant van een trapgevel. De trapgevels waren meestal afgedekt met ezelsruggen, zoals bij Bakkerstraat 4 (verhoging 15de eeuw of begin 16de eeuw), Kerkstraat 34-35 (15de eeuw) en Weverstraat 41-41a (late 15de of 16de eeuw); het laatste pand heeft aan de rechterzijde een grote poort. Het pand Bakkerstraat 5 kreeg bij een verbouwing rond 1600 het huidige dwarse voorhuis met diep achterhuis; de kappen dateren van die tijd. De lijstgevel stamt uit de tweede helft van de 18de eeuw, de eclectische winkelpui is uit het derde kwart van de 19de eeuw. Inwendig bevindt zich een trap in Lodewijk XV-vormen.
De maniëristische in- en uitgezwenkte topgevel met rolwerk van het diepe huis De Moriaan (Rijnstraat 41) stamt uit circa 1590 en is in 1913 gerestaureerd. Het achterliggende huis gaat grotendeels terug tot de 15de eeuw waaronder de dwarse kelder met troggewelven op gordelbogen onder het achterhuis; de kelder onder het voorhuis gaat zelfs terug tot de 14de eeuw.
