Woonhuizen. Het uit 1665 daterende smalle poortgebouw Hôfsgrêft 2a heeft een zadeldak tussen topgevels en wordt geflankeerd door haaks geplaatste eenlaags huizen.
De classicistische poortdoorgang is uitgevoerd in dorische vormen. Het wit geschilderde Poorthuis (Hoofdstraat 108) is een dwars eenlaags huis met zadeldak tussen topgevels.
In het midden van de voorgevel bevindt zich een forse bakstenen uitbouw op gietijzeren kolommen. Het oorspronkelijk uit circa 1750 daterende pand is in de vroege 19de eeuw en rond 1880 ingrijpend gewijzigd.
Wijdesteeg 1 is een 18de-eeuws diep huis voorzien van een klokgevel met kleine topdecoratie. De eenlaagshuizen Wijdesteeg 8 en Halbertsmaplein 12-13 hebben een Vlaamse gevel in de vorm van een gedecoreerde klokgevel, in beide gevallen met het jaartal ‘1764’.
De gevel van het laatstgenoemde pand draagt de initialen JA en AK van de opdrachtgevers, de uurwerkmaker Johannes Anders en zijn vrouw Anderske Klazes. Uit de late 18de eeuw dateren verder nog de eenlaagspanden Waachshaven 9 (1782), met twee haakse bouwdelen, en Waachshaven 2, met een houten voorschot met topmakelaar.In 1836 gebouwd is het diepe huis Halbertsmaplein 4 met een geblokte kroonlijst en twee gedenkstenen met portretmedallions voor de gebroeders Joost en Eeltje Halbertsma. Hôfsgrêft 1 is een blokvormig herenhuis uit 1862 met middenrisaliet en omlijste ingang. Voorbeelden van blokvormige eenlaagshuizen uit de tweede helft van de 19de eeuw zijn Parkstraat 22 (circa 1860) en Waachshaven 7 (circa 1870) beide met een neoclassicistische ingangsomlijsting en dakkapel -, en verder Stationsweg 28 (circa 1880), Parkstraat 24 (circa 1880) en Parkstraat 15 (circa 1890) alle drie met een hoger opgetrokken middenrisaliet - en Parkstraat 28 (circa 1890), met bakstenen dakkapellen.
Rond 1900 gebouwd zijn de arbeiderswoningen Stationsweg 44-50 en het eenlaagspand Nieuw Kade 8 (1901) met overstekend zadeldak en chaletstijl-elementen. Aan de Parkstraat verrezen begin 20ste eeuw enkele villa's zoals Blier Herne (Parkstraat 11; circa 1905), een eenlaags villa met haaks bouwdeel voorzien van een topgevel, en de deels gepleisterde villa Sinnewente (Parkstraat 7; 1914) met samengestelde, overstekende kap. Het in 1910 gebouwde huis Raadhuisstraat 23 heeft haakse bouwdelen en een ingangsportiek met daarboven een balkon. Vanaf circa 1910 bouwde men in de wijk Oosterveld een groot aantal, voornamelijk eenlaags, woningen. Aardige voorbeelden zijn de arbeiderswoningen Eerste Oosterveldstraat 4-6/Paviljoenstraat 2-7 (circa 1905), de dubbele woningen Drachterweg 5-15 (circa 1920), de diepe en dwarse huizen met diverse kapvormen aan de 2e Oosterveldstraat (circa 1925) en de in zakelijk-expressionistische vormen uitgevoerde huizen Meersweg 11-17 (circa 1930). In expressionistische vormen uitgevoerd is verder het dubbele woonhuis De Zonnewende (Stationsweg 18-20; circa 1930). Het in 1942 als burgemeesterswoning gebouwde pand Oostergoostraat 21 vertoont traditionalistische invloeden.
