Terpdorp, ontstaan in de vroege middeleeuwen. Handel en scheepvaart kwamen in dit aan de Wargaastervaart gelegen dorp tot ontwikkeling in de 16de en 17de eeuw.
Aan de west- en zuidzijde van de terp vormde zich een vrijwel aaneengesloten bebouwing. In de loop van de 19de eeuw werd de grote tuin van de pastorie gedeeltelijk bebouwd (Grote Buren en Gele Eker) en ontstond er bebouwing langs de Leeuwarderweg.
In 1886 werd in Wergea de eerste coöperatieve zuivelfabriek van Nederland opgericht. Van de rond 1860 afgegraven terp is een deel van de structuur herkenbaar aan het beloop van De Grote Buren en de Gele Eker.
De bebouwing is hier met de achterzijde naar het water gericht in tegenstelling tot de (lint)bebouwing langs de vaart en Foudering, aan de Nieuwe Hoek, Kleine Buren en Hilleburen, die op het water is georiënteerd. Na de Tweede Wereldoorlog is ten westen en zuidoosten van de dorpskern een nieuwbouwwijk aangelegd.
Wergea is een beschermd dorpsgezicht.
