Tytsjerk (Tietjerk). Dit dorp ten zuiden van Ryptsjerk is ontstaan in de late middeleeuwen met verspreide bebouwing.
Na de opening in 1866 van een halteplaats aan de spoorlijn Leeuwarden-Groningen verschoof het zwaartepunt van de bebouwing naar het noorden. Na de Tweede Wereldoorlog heeft men het gebied tussen de spoorlijn en de ‘Grinzer Strjitwei’ volgebouwd.
De Herv. kerk (Greate Buorren 42) is een eenbeukige kruiskerk met driezijdig gesloten koor en een ongelede toren met rijk gedetailleerde bekroning, die via een ui-vorm overgaat in een naaldspits. De oorspronkelijke, aan St.
Vitus gewijde kerk werd volgens een gevelsteen in 1716 door een zaalkerk vervangen. In 1892 kwam door verbouw daarvan de huidige kruiskerk in neorenaissance-stijl tot stand naar plannen van W.C. de Groot.
Hij ontwierp ook de huidige neorenaissance-toren, die in 1905 verrees ter vervanging van een voorganger. In de toren hangt een door Gregorius van Hall gegoten klok (1608).
De kerk bevat een preekstoel (derde kwart 17de eeuw) en een door Bakker & Timmenga gebouwd orgel (1887). De Chr. lagere school (Greate Buorren 46) is een gangschool uit 1914.
De neoclassicistische onderwijzerswoning stamt uit circa 1880.
In de omgeving van Tytsjerk staan twee poldermolens. ‘De Himriksmolen’ in recreatiegebied De Groene Ster ten noordwesten van Tytsjerk is een houten spinnenkopmolen met houten ondertoren, voorzien van een scheprad.
De in 1860 gebouwde molen is in 1952 van de Hemrikspolder bij Huizum naar hier verplaatst en na brand herbouwd in 1996. Ten zuidwesten van Tytsjerk staat ‘De Lytse Geast’ (Alddiel 4a), een met riet gedekte achtkantige grondzeiler op veldmuren, voorzien van een vijzel.
De in 1900 gebouwde en in 1994 gerestaureerde molen bemaalde voorheen de polder Ouddeel van de Stichting St.-Anthonygasthuis.
