Shockschade moet, in het Nederlands recht, worden onderscheiden van affectieschade, de schade die bestaat uit het verdriet door het overlijden of ernstig gewond raken van een naaste.
Een affectieve band is niet vereist, maar het maakt het bewijzen van shockschade wel gemakkelijker.
Het eerste echte geval van toekenning van shockschade is het verkeersongeval, waarbij een taxibusje achteruit rijdend op een woonerf een vijfjarig meisje aanrijdt en met het achterwiel over haar hoofd heen rijdt.
Deze uitspraak werd in cassatie bevestigd door de Hoge Raad. Uit deze uitspraak blijkt, dat voor toekenning van shockschade vereist is, dat er een rechtstreeks verband bestaat tussen het gevaarzettend handelen enerzijds en het geestelijk letsel, dat een derde door een directe confrontatie met het ongeval of met de gevolgen ervan oploopt anderzijds.
Confrontatie met het letsel of overlijden achteraf en niet op de ongevalsplaats zelf wordt in de rechtspraak in het algemeen niet als voldoende aangemerkt om voor vergoeding van shockschade in aanmerking te kunnen komen.
Ere voorbeelden van toekenning van shockschade zijn het overlijden van een zwangere vrouw in de armen van haar echtgenoot nadat zij wachtend voor een voetgangersoversteekplaats door een vrachtwagen die de bocht te krap nam was aangereden en de twee broers die hun vader door een verkeersongeval zien overlijden.
