Vanaf de 12e eeuw bestaat ook de functie van pauselijk aalmoezenier die belast is met het beheer en de verdeling van de geldsommen die de paus voor liefdadige doelen wil besteden.
Hij is de eerste van de dienstdoende geheim-kamerheren van de paus en neemt als dusdanig ook bij verhindering van de opperkamerheer diens functies over.
De pauselijke aalmoezenier blijft bij overlijden van de paus in functie, maar moet wel door de volgende paus in die functie bevestigd worden.
Van 1989 tot 2007 was aartsbisschop Oscar Rizzato pauselijk aalmoezenier.
In katholieke organisaties, bijvoorbeeld jeugdverenigingen en hospitalen, is de aalmoezenier in het algemeen de geestelijke die de godsdienstige en zedelijke begeleiding van de leden, het personeel of de patiënten behartigt.
Leden van de congregatie noemt men ook kortweg aalmoezenier.
