Quetelet-index

betekenis & definitie

quotiënt van lichaamsgewicht (g) in kilogrammen en lengte (1) in meters, vastgesteld door de Belgische statisticus en antropoloog Lambert Adolphe Jacques Quetelet (1796-1874). Later is de index door de Amerikaanse zoöloog Charles Benedict Davenport (1866-1944) gewijzigd in g/12. Een volwassene is te dik als de index boven de 27 komt.

Quetelet, geboren in Gent, promoveerde in 1819 aan de pas opgerichte Universiteit van Gent (1817) als eerste doctor in de natuurwetenschappen. Nog hetzelfde jaar werd hij wiskundeleraar aan het Athenaeum te Brussel. In 1820 werd hij gekozen tot lid van de Koninklijke Academie van Brussel, waarvan hij veertien jaar later secretaris werd. Van 1824 af gaf hij in Brussel kosteloze openbare leergangen over experimentele natuurkunde, elementaire astronomie, waarschijnlijkheidsrekening, beginselen van differentiaal- en integraalrekenen en analytische meetkunde. Na 1826 gaf hij ook lessen in de geschiedenis van de natuurwetenschappen en de experimentele natuurkunde aan het in dat jaar opgerichte Museum voor Wetenschappen en Letteren in Brussel (Wellens-De Donder).

Quetelet pleitte jarenlang voor de oprichting van een sterrenwacht en kreeg uiteindelijk zijn zin. In 1826 besloot men tot de bouw van een observatorium, dat echter pas na zes jaar in werking trad. Hij was de eerste directeur van de Brusselse sterrenwacht.

Quetelet publiceerde veel. In 1826 verscheen zijn Astronomie élémentaire. In het samen met de wiskundige Jean Guillaume Garnier (1766-1840) opgerichte tijdschrift Correspondance mathématique etphysique verschenen veel van zijn artikelen. Vooral op statistisch gebied schreef hij baanbrekende werken: in 1825 een boek over geboorte en sterfte in Brussel, vier jaar later gevolgd door Recherches statistiques sur Ie Royaume des Pays-Bar. Zijn hoofdwerk verscheen in 1835: Sur l’homme et le développement de ses facultés ou Essai de physique sociale, in 1869 gevolgd door een tweede uitgave: Physique sociale ou Essai sur le développement des facultés de l’homme. In zijn laatste werk op sociologisch-statistisch gebied: Anthropométrie ou mesure des différentes facultés de l’homme (1870) bespreekt hij de naar hem genoemde index.

Quetelet, een van de pioniers van de wetenschappelijke statistiek, was een veelzijdig man. Hij schreef het libretto voor een opera, talrijke, niet uitgegeven, gedichten en een tweetal werken over de geschiedenis van de natuurwetenschappen. Ondanks zijn drukke werkzaamheden genoot hij met volle teugen van het Belgisch cultuurleven. Talrijke staatslieden, kunstenaars, geleerden en letterkundigen mocht de gastvrije Quetelet tot zijn vrienden rekenen. Hij overleed op achtenzeventigjarige leeftijd op zijn geliefde sterrenwacht. Zijn zoon Ernest volgde hem als waarnemend directeur op.