Fothergill-neuralgie

betekenis & definitie

trigeminusneuralgie, tic douloureux. In 1773 gaf de Engelse medicus John Fothergill (1712-’8o) als eerste een duidelijke beschrijving van deze neuralgie: ‘Of a painful affection of the face’1. Meer bekendheid kreeg het ziektebeeld echter door de in 1804 verschenen monografie van een andere Fothergill: A concise and systemic account of a painful affection of the nerves of the face, commonly called tic douloureux. De trigeminusneuralgie is dan ook niet naar John, maar naar deze, veel minder bekende, negentiende-eeuwse Engelse arts Samuel Fothergill vernoemd (Leiber).

John Fothergill werd als zoon van een welvarende boer geboren in Wensleydale, Yorkshire. Aangezien de Fothergills tot de quakers behoorden, waren de universiteiten in zijn eigen land voor hem gesloten. De jonge John vertrok voor een medische studie naar het Schotse Edinburgh. Hij ontpopte zich als een voorbeeldig student en na vier jaar, in 1736, verwierf hij de doctorsgraad. In het St. Thomas’ Hospital te Londen deed hij praktijk op en in 1740 vestigde hij zich in de Engelse hoofdstad. Als quaker hield de humane Fothergill gratis spreekuur voor de armen, een geste die zijn reputatie zeer ten goede kwam. Na acht jaar had hij een van de grootste praktijken van Londen. In later jaren merkte hij op: ‘I climbed on the back of the poor to the pockets of the rich.’ (Major)

Beroemd werd hij door zijn in 1748 verschenen monografie An account of the sore throat attended with ulcers, waarin hij zijn ervaringen bij een epidemie van de angina diphterica (1746-’48) beschreef. Hij behandelde de patiënten toen niet met aderlatingen, maar met laxantia, wijn, braakmiddelen en verdunde minerale zuren.

Door de bekende Engelse politicus Lord North (1732-’92) werd hem in 1774 de baan van lijfarts van de koning aangeboden. Fothergill wees het aanbod af. Was het zijn bescheidenheid of zijn quakergeloof dat hem dit besluit deed nemen? Behalve de beschrijving van de angina diphterica en de trigeminusneuralgie mag zijn ‘Further Account on the angina pectoris’2 niet onvermeld blijven. Als eerste legde hij verband met sclerose van de kransslagaderen: ‘The two coronary arteries, from their origin to many of their ramifications upon the heart, were become one pièce of bone.’ (Major) Later zou deze waarneming door de Engelse arts Caleb Hillier Parry (1755-1822) en door andere wetenschappers bevestigd worden.

1 Med. Observ. London 5,1773,129-142
2 Med. Obs. & Inq. London, 1776,252