De meest eenvoudige vorm van een wachttijdanalyse wordt gevormd door een bedieningsloket waarvoor mensen in de rij staan die wachten om geholpen te worden. Zodra iemand bediend is, gaat hij weg en nieuw aangekomenen sluiten zich bij de rij aan. Meestal wordt verondersteld dat de bediening van de wachtenden doorgaat zolang er nog iemand niet geholpen is.
Een drietal elementen kunnen bij deze wachttijdsituaties worden onderscheiden en wel het aankomstproces, de rij discipline en het bedieningsproces. Gewoonlijk wordt het aankomstproces beschreven door een kansverdeling van de tijdsverschillen tussen de achtereenvolgende tijdstippen waarop eenheden het systeem binnengaan. De meest voorkomende rij discipline (dit is de volgorde waarin de wachtenden worden behandeld) is dat degene die het eerst is binnen gekomen het eerst wordt bediend. Het bedieningsproces wordt gekenmerkt door het aantal eenheden dat tegelijk kan worden behandeld (parallel geschakelde loketten) en door de kansverdeling van de bedieningstijd. Deze laatste kan weer afhangen van de rijlengte. Door middel van een mathematische analyse poogt men meer inzicht te verkrijgen in de verschijnselen die zich bij wachttijden voordoen. Men wil dan bijvoorbeeld bepalen hoe groot de gemiddelde rijlengte is, hoeveel procent van de tijd het loket leeg is en wat de kans is dat het aantal wachtenden groter is dan een vooraf bepaald aantal. Op basis van kostenoverwegingen kan men uit een dergelijke analyse bepalen wat het optimaal aantal loketten is. Andere benaming: Queuing theory.
