Het meest invloedrijke werk uit de Verlichting was de Encyclopédie ou Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers, waaraan talrijke geleerden meewerkten onder leiding van Denis Diderot (1713-1784). Vóór deze eerste encyclopedie (Grieks: algemene opvoeding) bestonden er wel dergelijke boeken, maar die waren ofwel zeer beknopt ofwel beperkt tot één vakgebied (zgn. lexicons).
In dit werk echter, dat verscheen van 1751 tot 1780 en ten slotte 35 delen telde, werd gepoogd alle kennis samen te vatten, niet alleen met de bedoeling om de lezer informatie te geven maar ook om hem de juiste - rationele - weg te tonen. Dit laatste kwam o.a. hierin tot uiting dat geloofszaken zeer kritisch bekeken werden: men schreef vol scepsis over wonderen en viel het uiterlijk vertoon van de R.-K. Kerk aan. De artikelen werden geschreven door een grote groep geleerden en schrijvers. Vele zijn van de hand van Diderot zelf en van zijn directe mederedacteuren Jean d’Alembert en - na diens terugtreden - Louis de Jaucourt. Incidenteel werden ook bijdragen geleverd door Montesquieu en Voltaire.
Het werk ondervond nogal wat moeilijkheden. Na het tweede deel (1752) volgde er een tijdelijk publicatieverbod. Het zevende deel (1757) veroorzaakte zoveel opschudding dat D’Alembert, zich uit de redactie terugtrok. Het jaar daarop werd het verboden en tevens op de kerkelijke index gezet. Pas in 1765 werd de uitgave voortgezet met de gelijktijdige verschijning van deel 8-17, plus vijf delen illustraties; in 1772 verschenen nog zes delen illustraties. Met deze 28 delen was het werk voorlopig voltooid. Buiten Diderot om verschenen er tussen 1774 en 1780 nog vier delen met aanvullingen, één met illustraties en twee delen register, zodat het in totaal 35 delen telde.
