De gedachte dat er bewust een geheim verbond met kwade bedoelingen wordt gesmeed tegen een bepaald land of tegen een bepaald persoon.
In de twintigste eeuw is de Duitse dolkstootlegende hiervan een bekend voorbeeld. Rechtse kringen in Duitsland gingen ervanuit, dat door het uitbreken van de novemberrevolutie van 1918 het Duitse leger door het thuisfront was verraden.
Ook Sovjetdictator Stalin meende het slachtoffer van een complot te zijn, toen hij in september 1938 niet op de conferentie van München werd uitgenodigd, waar Frankrijk en Groot-Brittannië de Duitse eisen ten aanzien van Tsjechoslowakije honoreerden. Stalin vermoedde een complot tussen de conferentiegangers, gericht tegen de Sovjetunie: Duitsland zou de vrije hand in Midden- en Oost-Europa hebben gekregen, in ruil voor de belofte Frankrijk en Groot-Brittannië niet aan te vallen.
