Gepubliceerd op 13-06-2017

Bloody Sunday

betekenis & definitie

Demonstratie van rooms-katholieken in de Noord-Ierse stad Londonderry op zondag 30 januari 1972, die na het ingrijpen van Britse troepen in een bloedbad eindigde.

De optocht was georganiseerd door de Vereniging voor Burgerrechten, die daarmee protesteerde tegen de interneringen van Noord-Ieren. Die interneringen hielden in, dat `verdachte elementen' zonder proces voor onbepaalde tijd konden worden vastgezet. De vereniging had bovendien rapporten opgesteld over martelingen van arrestanten.

De Noord-Ierse regering verzocht de Britse regering tijdens de verboden demonstratie zoveel mogelijk leden van het Irish Republican Army (IRA, Ierse Republikeinse Leger) op te laten pakken. Toen op de bewuste zondag tienduizend rooms-katholieken vanuit hun `getto' de Bogside oprukten naar de Guildhall, het protestantse deel van Londonderry, sloeg de vlam in de pan. Op de grens van de twee stadswijken begonnen demonstranten met molotovcocktails te gooien. Daarop openden Britse paratroepen het vuur. Er vielen veertien doden en zestien gewonden. Volgens de Britse soldaten reageerden zij op demonstranten die met scherp schoten. Dit is echter nooit aangetoond.

Bloody Sunday leidde in 1972 tot een escalatie van het geweld in Noord-Ierland. Op 22 maart besloot de Britse regering tot ontbinding van de regering en het parlement van Noord-Ierland, en plaatste het gebied onder direct bestuur van Londen. Bloody Sunday werd daarna ieder jaar door duizenden mensen door middel van een demonstratieve mars in Londonderry herdacht.

Overigens was dit niet de eerste bloedige zondag in (Noord-)Ierland. Een andere Bloody Sunday werd in juni 1921 veroorzaakt. Britse soldaten gebruikten toen geweld tegen de rooms-katholieken in de Noord-Ierse hoofdstad Belfast. Die gebruikten een boycot als verzetsmiddel tegen de Britten.

Op zondag 21 november 1921 kwamen bij een vergeldingsactie van Britse troepen in Ierland twaalf toeschouwers van een voetbalwedstrijd om het leven, en raakten er zestig gewond. Als represaille voor de executie van elf collaborateurs door het IRA schoten de militairen gericht op bezoekers aan een voetbalwedstrijd in Dublin.

De Bloody Sundays in de jaren twintig werden veroorzaakt door het ingrijpen van speciale troepen die onder de protestantse meerderheid van Noord-Ierland waren geworven, de beruchte B-specials.