Lexicon van de Nederlandse Landstreken

dr. H.A. Visscher (2002)

Gepubliceerd op 24-02-2017

Wolphaartsdijk

betekenis & definitie

Een langgerekt gebied in het noordwesten van Zuid Beveland dat lange tijd een afzonderlijk eiland was. De voormalige zeearm de Schenge scheidde het van de rest van Zuid Beveland. Evenals vrijwel geheel Zuidwest Nederland werd het eiland later in de Middeleeuwen herhaaldelijk geteisterd door stormvloeden.

Na een grote overstroming in 1134 werd hierop algemeen gereageerd met inpolderingen en kwamen de eerste bedijkingen tot stand. Hiertoe behoort mogelijk ook de al in 1216 bestaande polder waarin het ringdorpje Oud Sabbinge is gelegen.
In 1334 dwong een stormvloed de bevolking een groot deel van het eiland prijs te geven en het er gelegen dorpje Oostkerke te verlaten. Rond 1370 vond de eerste herbedijking van het
verloren gegane cultuurland plaats. Aldus ontstond de Oosterlandpolder, aan de zuidkant waarvan het later Wolphaartsdijk genoemde Oostkerke werd herbouwd.
Bijna twintig jaar na de totstandkoming van de Oosterlandpolder kon een aanwas aan de zuidzijde van het eiland worden bedijkt. Aldus ontstond de vrij langgerekte Zuiderlandpolder. Omstreeks het einde van de Middeleeuwen werd Wolphaartsdij kopnieuw enkele malen geteisterddoor desastreuze stormvloeden, die nu noodzaakten tot het verlaten van de Westerlandpolder en het dorpje Westkerke. Enkele decennia later begint dan weer een periode van herbedijkingen. Daarbij werd het polderland in ruim een eeuw tijd vijfmaal uitgebreid. De eerste postmiddeleeuwse bedijking was die van de Oost Nieuwlandpolder. Zoals zijn naam al zegt, kwam deze in 1597 gerealiseerde polder aan de oostkant van het eiland te liggen. Ruim een halve eeuw later zou het eiland zuidwaarts met de Heerenpolder worden uitgebreid. Door de totstandkoming van deze in 1649 op de schorren veroverde polder kwam Oostkerke vrijwel midden op het eiland te liggen. Zestien jaar later vond de eerste grote westelijke herbedijking plaats. Het eiland kreeg toen weer een nieuwe Westlandpolder. In 1692 is Wolphaartsdijk andermaal zuidwaarts uitgebreid met de Nieuw Sabbingepolder. Zes jaar daarna werd de reeks postmiddeleeuwse herbedijkingen afgesloten met een tweede westwaartse uitbreiding van het polderland. Daarbij noemde men de polder, die toen tot stand kwam naar het verdwenen dorp Westkerke, dat in tegenstelling tot Oostkerke echter niet zou worden herbouwd.