Lexicon van de Nederlandse Landstreken

dr. H.A. Visscher (2002)

Gepubliceerd op 24-02-2017

Vijfheerenlanden

betekenis & definitie

Het vrij sterk door rivieren beïnvloede deel van het venig polderland tussen de Gelderse grens en gekanaliseerde Zederik.We vinden er enkele generaties rivierafzettingen, waarvan drie reeds in het 2700 jaar achter ons liggende Subboreaal werden gevormd. Pas van post-romeinse datum zijn anderzijds de sedimenten die de Lek en Linge aan de randen van het gebied deponeerden. Door inklinking van het ook aanwezig veen kwamen de rivierafzettingen relatief hoog te liggen. De Vijfheerenlanden werden daardoor een gebied van zogenaamde inversie stroomruggen.

Vooral in de buurt van de Lek en Linge doet de cultuurlijke gesteldheid van de streek aan die van het rivierengebied denken. Er is namelijk lokaal sprake van een vrij onregelmatige verkaveling, terwijl op de lager gelegen gronden grienden met populierenplantages voorkomen. Elders in de Vijfheerenlanden vinden we de voor het venig polderland karakteristieke complexen evenwijdige strookvormige kavels met kilometerslange lintdorpen.
Zowel op de Linge- als Lekoeverwal ligt een oud stadje, waarvan de kern een rechthoekig stratenpatroon vertoont. Op de Lekoeverwal is dat Vianen, op die van de Linge Leerdam. De streek wordt tegenwoordig gesneden door de autosnelwegen, die Utrecht met Breda en Den Bosch verbinden.