I. eig.,
a. in ’t alg., redden, behouden, ongerept bewaren, beschermen, navem ex hieme, Nep., curvam falcem, bewaren (poët. = houden), Verg., populum, Cic., alqm ex iudicio, Cic.; m. dubb. acc., se integros castosque, Cic., urbem et cives integros incolumesque, Cic. | m. abstr. object. = in acht nemen, houden, handhaven, niet overtreden, ordines, Caes., fides (snaren) concentum servant, CSe., vigilies, custodias, wacht houden, Liv., legem, Cic., pacem cum alqo, Cic., promissa, Cic., fidem, woord houden, Cic., fidem iusiurandi, Cic.
b. in ’t bijz., voor de toekomst enz., bewaren, besparen, se ad tempora, Cic., se ad maiora, Liv.; c. dat., vosmet rebus servate secundis, Verg., res iudicio voluntatique alcs, Cic.
II. overdr.,
a. in ’t alg., (op iets of iemd) letten, oppassen, loeren, ortum caniculae, Cic., quantum ode oculi possent servare sequentum, zo ver de speurende blik van hen, die volgden, vermocht te reiken, Verg.; intr., de caelo, de bliksem waarnemen (van de augur), Cic., solus Sannio servat domi, is thuis, Ter.
b. in ‘t bijz., zich in acht nemen, afwenden, verhoeden, serval Hor., of hem serval Ter., pas op! (= neem u in acht!), servarent, ne qui nocturni coetus fierent, Liv. | bewaren, bewaken, hoeden, fructus, Nep., itinera nostra, Caes., alqm liberā custodiā, Cic.; poët., limen, thuis blijven, Verg., vand. (poët.) = (ergens) zich ophouden, - thuis zijn, (een plaats) bewonen, silvas et flumina, Verg.
