pŏsŭi, pŏsĭtum (3);
I. in 't alg., samen- of bijeenleggen, -zetten, -stellen, -brengen, verenigen. | tegenover elkaar stellen, b.v. van gladiatoren, alqm cum alqo, Sen., en fig., pugnantia secum frontibus adversis, Hor., (voor het gerecht) = confronteren, alqm cum alqo, Tac., overdr., vergelijken, alqd alci rei, Cic., of cum alqa re, Sall.
II. in 't bijz.
a. (uit afzonderlijke delen) samen- of ineenzetten, -voegen, samenstellen, (van gebouwen enz.) bouwen, stichten, oprichten; (van geschriften) op-, samenstellen, vervaardigen, schrijven, librum ex alienis orationibus, samenflansen, Cic.
b. neer-, ter zijde leggen, neerlaten, laten zakken, inhalen, armamenta, het takelwerk, Liv., arma. Hor.; (schatten, voorraad enz.) binnenhalen, opleggen, bewaren; (doden, as in een urn) bijzetten, begraven; neerleggen, uitstrekken, ter ruste leggen, bene compositus somno vinoque, bevangen, overmeesterd door enz., Ov., alqm in lecto, Sen., alqm toro, Ov., een dode op het praalbed leggen, en fig., diem clauso Olympo, Verg.; (de zee) tot bedaren brengen. | overdr., (twist, strijd enz.) bijleggen, uit de weg ruimen, beslechten, controversias, Caes., ook absol., componere = de zaak bijleggen, Plin. ep.; (personen, volken) tot rust -, tot bedaren brengen, verzoenen.
c. op orde leggen, ordelijk plaatsen, - schikken, sidera, Cic., signa, Cic., aridum lignum, opstapelen, Hor.; (troepen) opstellen, in slagorde scharen, subsidia, Sall., insidias, een hinderlaag leggen, Tac., Eutr., exercitum in hibernaculis, concentreren, Sall. | overdr., (woorden) behoorlijk plaatsen, schikken, samenvoegen, verbinden; (staatszaken) in orde brengen, regelen.
d. in orde brengen, schikken, vormen, capillum, opmaken, Cic., torum bene, Ov., togam, de behoorlijke plooien geven, Hor., Quint., evenzo se, Ov., Plin. ep., vultum, zijn gelaat plooien = een ernstige of kalme houding aannemen, Quint., Plin. ep., Tac. | overdr., inrichten, bepalen, vaststellen, verordenen, ontwerpen, regelen, ook met ad of in alqd = met het oog op iets inrichten, op of voor iets berekenen, voor iets geschikt maken, op iets gevat of verdacht maken, auspicia ad utilitatem rei publicae, Cic., composita in magnificentiam oratio, hoogdravend, Tac.; (iets met iemd) afspreken, vaststellen, bepalen, ook = bekonkelen, vand. composita, Ter., Nep., en ex composito, Sall., Liv., volgens afspraak; praegn., alqm pretio, iemd tot iets aanzetten, Sall.; verzinnen, verdichten; (vrede enz.) teweegbrengen, stichten, sluiten.
