XYZ van de klassieke muziek

Katja Reichenfeld (2003)

Gepubliceerd op 21-03-2017

Menuet

betekenis & definitie

Het menuet (Fr. menu, klein) is een Franse barokdans in gematigd langzame driekwartsmaat die gedanst werd met kleine, elegante pasjes. Het menuet werd beschouwd als de meest aristocratische van de verschillende dansen. Het grondpatroon was dan ook een S van soleil, het teken van de Zonnekoning Lodewijk XIV.

In de instrumentale muziek werd het menuet een facultatief onderdeel van de suite en volgde, net als de bourrée en de gavotte, op de sarabande. Rond de tweede helft van de 18e eeuw kwam het menuet, gekoppeld aan het contrasterende trio, terecht in de klassieke symfonie, de sonate en het strijkkwartet. Lange tijd behield het zijn bedachtzame, elegante karakter. Iets sneller werd het menuet opgevat in de 18e-eeuwse Italiaanse opera, namelijk aan het slot van opera-ouvertures (tempo di menuetto). Een ander karakter kreeg het menuet bij Beethoven. Hij verving de naam menuet door het Italiaanse 'scherzo' (grap), behield de driekwartsmaat, maar gaf het deel een grilliger karakter.