Impressionisme (Fr. impression, indruk) is een stroming die de indruk (impressie) van de werkelijkheid in de kunst tot uitdrukking bracht. Indrukken van water, fonteinen, mist, wolken, wind etc. werden in kleurrijke klanken 'geschilderd'.
De stroming ontstond eind 19e eeuw in de Franse schilderkunst (Monets schilderij Impression, soleil levant uit 1872 stond aan de bron). Vooral naar de uitwerking die het licht had op de kleur werd al schilderend onderzoek verricht. In de muziek ging klankkleur een centrale rol spelen, terwijl melodieën slechts een decoratieve functie kregen. Claude Debussy, zelf zeer sceptisch wat betreft de term, maar toch de belangrijkste componist van het impressionisme, verklankte in La Mer (1905) zijn indrukken van de weidse zee met zijn bruisende golven en de speelse wind. In zijn muziek wilde hij niet de natuur representeren, maar veel meer de 'mysterieuze overeenkomsten tussen natuur en verbeelding' blootleggen. Daarbij streefde hij naar een directe muzikale werking en een grote sensibiliteit van klank. Het 'kunstestablishment' reageerde daar zeer kritisch op. De secretaris van de Académie des Beaux Arts (Academie van de schone kunsten) in Parijs zag in Debussy een grote bedreiging en verklaarde het impressionisme als 'een van de grootste vijanden van waarheid in de kunst'.
De invloed van het impressionisme beperkte zich niet tot de klassieke muziek: ook jazzmusici als Duke Ellington en Herby Hancock lieten zich door de impressionistische klankwereld inspireren.
