Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 15-08-2019

Irving

betekenis & definitie

Edward, stichter der → Irvingianen. * 4 Aug. 1792 te Annan in Schotland, ✝ 8 Dec. 1834 te Glasgow. Maakte als begaafde zoon van een leerlooier goede vorderingen in de wiskunde en was van 1810-1812 docent en tot 1819 rector van het gymnasium te Kirkcaldy.

Ondertusschen kreeg hij na theologische studies bevoegdheid tot preeken. In 1822 beriep de kleine Schotsche gemeente te Londen hem en hier had hij zooveel succes met zijn boeiende preeken, dat hij spoedig meende, dat God iets bijzonders met hem voor had.

Op het landgoed Albury-Park van den rijken bankier Henry Drummond vergaderden sedert 1826 onderscheiden mannen, die ijverig het Oude Testament en de Apocalyps bestudeerden en tot de conclusie kwamen, dat de tegenwoordige bedeeling spoedig zou afloopen, Gods oordeelen aanstaande waren, een → duizendjarig rijk zou opgericht worden en Christus spoedig zou wederkomen. I. wist in 1825 al te profeteeren, dat Christus in 1864 zou wederkomen.

Dat zou eerder gebeurd zijn, als de Kerk het vijfvoudig ambt van apostelen, profeten, evangelisten, herders en leeraars niet verwaarloosd had.I. liet den H. Geest spreken in de gemeentelijke samenkomsten (→ Hersteld Apostol. Zendingsgemeente) en dat leidde tot een breuk met de Generale Synode. Overigens leerde hij, dat Christus ook neigingen tot zonde gekend had, maar deze steeds overwon. I. werd afgezet en vergaderde met de zijnen in een zaal. Het „vijfvoudig ambt” werd hersteld. Toen was het noodig, dat I. door een apostel weer in het ambt werd hersteld. Hij bracht het niet verder dan tot „engel” van de hoofdgemeente te Londen. Men kan zeggen, dat zielsverdriet hem jong deed sterven.

Lit.: → Hersteld Apost. Zendingsgemeente; → Apostolischen. Lammertse.

2° Sir Henry, de beroemdste en tevens een van de meest gecritiseerde Eng. tooneelspelers uit het eind van de 19e en begin 20e eeuw. * 6 Febr. 1838 te Keinton, ✝ 13 Oct. 1905 te Bradford. Hij legde zijn eigen persoonlijkheden in zijn rollen en schroomde niet af te wijken van de traditioneele uitbeeldingen. Zijn opvatting van de rol van Hamlet was volslagen nieuw en won hem evenveel lof als afkeuring. In nog sterker mate was dit het geval met den Shylock, in wiens karakter hij een uitgesproken mate van waardigheid legde. Het Lyceum-theater, dat in 1878 onder zijn beheer kwam, bereikte weldra een toppunt van bloei, dank zij het spel van I. en zijn troep en ook dank de schitterende mises-en-scène. Verscheidene keeren werd het gezelschap naar Amerika genoodigd. I. had steeds een ideale opvatting van zijn beroep. In 1895 werd hij om zijn verdiensten in den adelstand verheven, de eerste acteur, wien deze eer te beurt viel. Doctoraten werden hem honoris causa verleend door de univ. van Dublin, Cambridge en Glasgow. Hij werd begraven in Westminster Abbey. F. Visser.

Lit.: A. Brereton, The Life of H. I. (1908).

3° Washington, Amer. schrijver. * 3 April 1783 te New York, ✝ 28 Nov. 1859 te Sunnyside bij Tarrytown. Opgeleid voor de balie, zei hij in 1804 die roeping vaarwel en aanvaardde een Europ. reis voor herstel van gezondheid. Na zijn terugkeer schreef hij behalve Salmagundi de algemeen bekende burleske: A History of New York from the Beginning of the World to the End of the Dutch Dynasty, by Diedrich Knickerbocker. Hierin heeft hij vereeuwigd het type van den Holl. kolonist, wiens phlegma reeds lang het mikpunt van spot voor den jachtenden Amerikaan was geweest. Toen hij in 1815 naar Engeland kwam, waar zijn reputatie hem reeds voorgegaan was, werd hij als een curiositeit (een succesvol literator uit Amerika!) ontvangen en kreeg weldra toegang tot de hoogste letterk. kringen; Campbell, Moore, sir Walter Scott behoorden tot zijn vrienden. Toen verschenen The Sketch Book, waarvan het waardevolst gedeelte de beschrijving van het Eng. Kerstfeest is; het is geschreven met een fijnen humor, Addison, zijn klaarblijkelijk voorbeeld, niet onwaardig. De Rip-Van-Winkle-schetsen zijn alom bekend. Hierna volgden nog tal van werken: een geschiedenis van Columbus (1828), A Chronicle of the Conquest of Granada (1829); The Alhambra (1837); Life of Oliver Goldsmith (1849) (dit laatste vooral zonder wetensch. originaliteit, maar een talent verradend om bestaande gegevens op aantrekkelijke wijze te verwerken); The Lives of Mahomet and his Successors (1849-’50); Life of George Washington (1855-’59). Hoewel een van de vooraanstaande figuren in de Amer. lit., was I. toch niet typisch Amerikaansch: de invloed van Engeland was daar te groot voor.

Lit.: William Morton Payne, Leading American Essayists (1910). F. Visser