Gherardesca - adellijke Ital. familie; zij telt nog heden in Florence talrijke afstammelingen. Hoofd van deze familie was U g o l i n o (ca. 1220-1289), die tot de partij der Ghibelïijnen behoorde.
In zijn strijd met de Welfen verkreeg hij de heerschappij over Pisa, maar toen deze stad in 1284 bij Meloria een nederlaag leed en daardoor de overmacht ter zee aan Genua moest afstaan, brak er in Pisa een oproer uit, waarbij Ugolino, van verraad en andere unfaire handelingen beschuldigd, door den aartsbisschop Ruggieri in een toren werd opgesloten om daar den hongerdood te sterven. Dante, in zijn Divina Commedia, doemde beiden tot vreeselijke martelingen in den tweeden kring van den laagsten cirkel van de Hel. Wachters.