Eubiotiek - (Gr. eu = goed, bios = leven), de kunst om gezond en gelukkig te leven. Verlenging van het leven is niet het naaste doel der e., maar wel een bloeiende lichamelijke en geestelijke gezondheid gedurende ons aardsch bestaan.
Verlies of ontbreken dier gezondheid, d.i. ziekte of zwakte, vinden haar oorsprong zoowel in middellijke als onmiddellijke oorzaken. Onder de middellijke oorzaken speelt de constitutie (het gestel) een groote rol, d.w.z. de bouw en gesteldheid van het lichaam met zijn organen, cellen en eigenschappen, zooals men die van zijn voorouders heeft geërfd (genotype = grondvorm van den mensch).
Daaraan kan men weinig veranderen. Wel kan men de onmiddellijke oorzaken beïnvloeden en daardoor een gunstige wijziging brengen in het levensbeeld (phenotype = verschijningsvorm).
Een geestelijk en lichamelijk krachtig gestel vermindert vatbaarheid voor ziekelijke afwijkingen. Een zwakke constitutie kan men tot nog toe niet veranderen; maar men kan door physische, chemische en physiologische middelen, als overvloedig licht en lucht, doelmatige kleeding, woning en voeding (vitaminen bij Engelsche ziekte), geneesmiddelen en in den lateren tijd door vaccinatie, serumtherapie en orgaantherapie (insuline bij suikerziekte) en ten slotte geestelijk door juiste opvoedingsmethoden de weerkracht lichamelijk en geestelijk versterken (hypertrophie van het hart, waardoor krachtiger werking).
Ook het lichaam zelf bezit een groot regulatie- en compensatievermogen. Waar de functie van een orgaan tekort schiet, kan een ander te hulp komen of in de plaats treden.
Maar door een doelmatige levenswijze kan men nog veel meer bereiken en voorkomen, dat de harmonische functie der verschillende organen, waarop ten slotte onze gezondheid berust, wordt gestoord en ziekte uitbreekt. Een zeer te waardeeren hulp biedt ons daarbij de hygiëne, zoowel de individueele als de sociale.
Men dient daarmede reeds bij de opvoeding, ja zelfs vóór de geboorte (praenatale zorg) rekening te houden.
In de zuigelingenperiode zorge men voor borstvoeding en bestrijde voedingsstoornissen en Engelsche ziekte; in den kleuterleeftijd vragen infectieziekten en orthopedische afwijkingen de aandacht; in den schoolleeftijd weer talrijke andere kwalen en gebreken.
Consultatiebureau’s voor zuigelingen en kleuters en geneeskundig schooltoezicht zijn daarom eischen van den tegenwoordigen tijd, die immers in het teeken der prophylaxis (preventieve geneeskunde) staat. De volwassene zij matig in het gebruik van spijs en drank, van alcohol en tabak, vermijde langdurig verblijf in bedompte localen, neme gepaste ontspanning na harden arbeid, beschouwe de sport niet als doel, maar als middel; zij zindelijk op lichaam (baden) en omgeving, beteugele zijn driften en ongeregelde verlangens en bedenke, dat ook voor lichaam en ziel het spreekwoord geldt: Rust roest.
Daarnaast zorge de overheid voor hygiënische levensvoorwaarden (waterleiding, keuring van levensmiddelen, badinrichtingen, enz.), zoowel door stichten en aanmoedigen als door verbieden (bestrijding van drankmisbruik, toezicht op bioscopen en danslocalen). Reeds nu zichtbare resultaten dier zorg zijn de phenomenale daling der zuigelingensterfte en de verdwijning der zgn. groote besmettelijke ziekten (typhus, vlektyphus, cholera, pest) in Nederland.
Gezondheid vormt niet alléén het levensgeluk, zoomin als rijkdom en verstand; eerder nog eenvoud, arbeidzaamheid, altruïsme en liefde voor natuur en kunst; bovenal echter een oprecht godsdienstig leven. Hinderpalen voor het streven naar geluk, vooral voor de individueele e., zijn echter twee factoren, die den mensch menigmaal tegen zijn wil overvallen, nl. armoede en deprimeerende levensomstandigheden.
Een goed geordende maatschappij kan met behulp van Kerk en Staat het leed eenigszins verzachten. Instellingen als Maatschappelijk Hulpbetoon, Vincentius- en Elisabethvereeniging en op psychisch terrein als nieuwe loten de R.K.
Charitatieve Vereeniging voor Geestelijke Volksgezondheid en de Centrale Vereeniging ter behartiging der maatschappelijke belangen van Zenuw- en Zielszieken bevorderen zeker de eubiotiek; maar meer steun biedt een godsdienstige levensbeschouwing, die vertrouwen stelt in een Hoogere Macht, die onderscheid maakt tusschen genot en geluk, die zelfbeheersching als kenmerk der ware beschaving erkent en als leidraad de Tien Geboden Gods aanvaardt.Lit.: P. K. Pel, De Kunst om gezond en gelukkig te leven (1902).
Droog