Déus ex máchina - (Lat., = machinaal neergelaten god), een kunstmatig middel, in de oud-Grieksche tooneelopvoeringen, vooral door Euripides, gebruikt: door middel van een kraan (machina), waaraan een mand bevestigd was, wordt boven het tooneelgebouw (skènè) een onverwacht verschijnende god of held geheschen, die bij onontkoombaren ondergang van den hoofdpersoon een plotselinge en onverwachte redding, of bij het hoogtepunt eener moeilijkheid de eenige uitkomst brengt en de handeling verder volgens de gegevens der sage laat verloopen.
Overdrachtelijk verstaat men in de dramatiek, doch ook in het leven, onder dezen term een al te gemakkelijke, ongemotiveerde, al te toevallige oplossing der moeilijke situatie. Pottelbergh/ v. d. Eerenbeemt.
